“खंयच्याच वेळार हांव अस्तित्वांत नाशिल्लो, ना तूं, ना हे लोक. तशेंच आमच्यांतलो कोणूय केन्नाच हाचे उपरांत जावंक पावचो ना.”
दुसर् या आनी तेराव्या अध्यायांतल्या जायत्या श्लोकांतल्यान कृष्णान अर्जुनाक शिकयता की आत्म दृश्य शरीरापरस वेगळो आसा. मनीस, जनावर वा वनस्पत ह्या दर एका जिवांत आत्म आसता. आत्म शाश्वत आनी अविनाशी आसता. अध्याय २ च्या २३ व्या श्लोकांत कृष्ण म्हणटा,
“शस्त्रांनी हें (आत्मो) कापूंक मेळना. उजो हें जळूंक शकना. तशेंच उदक हें भिजोवंक शकना. आनी वारें हें सुकोवंक शकना.”
शरीराक मरण येतकच तो पुरलो, लासलो वा खावन गेलो तेन्ना आत्म्याचें अस्तित्व सोंपना. आमी पोरने कपडे उडयतात तशें मरणांत उडयतात तें शरीर. म्हणल्यार मरणाचेर दुख्ख करप हें मूर्खपण.
अशे तरेन येवपी झुजांतल्या अपरिहार्य मरणांचो त्रास जावप बंद करपाखातीर अर्जुनाक आत्म्याची संकल्पना जाणून घेवप गरजेचें आशिल्लें.
श्लोक २.१२.

“कर्म”, संस्कृत भशेन अक्षरशः अर्थान “कृती” वा “काम” असो अर्थ जाता. आध्यात्मिक जगांत कर्म हें कायद्याच्या राज्याप्रमाण आसता. कारण आनी परिणाम समतुल्य आसूंक जाय. विचारां सयत सगळ्यो कृती परिणाम निर्माण करतात.
दरेक कृती वा विचार, बरें वा वायट, ताचो परिणाम स्वताचेर जाता. मनाची दरेक गती आपल्याच चरित्राचेर एक आघात घालता. स्वताच्या कृतीचो परिणाम म्हूण मनीस बऱ्या वा वायटा खातीर विकसीत जाता. व्यक्तीच्या कृतीचें कर्म, सकारात्मक वा नकारात्मक, रोखडेंच, उपरांत तांच्या सद्याच्या जिवितांत, वा घडये फुडल्या जिवितांत वा जिणेंत अणभवूं येता. व्यक्तीचें कर्म तांच्या विचारांचेर, उतरांचेर, कृतीचेर आनी निवडीचेर आदारीत आसता हें लक्षांत दवरप म्हत्वाचें.
मनीस आपल्या कर्तुबां प्रमाण आपली उत्क्रांती करता. आत्म मरना देखून ही प्रक्रिया मरणान अखंडीत आसता. मरणाभायर कर्म चालूच आसा. आत्म आपल्या वांगडा चरीत व्हरता.
कर्म घातक (मारक) न्हय. ती मनमानी आनी भायली माध्यम न्हय. खरें म्हणल्यार, ताचे उरफाटें. तातूंत आपली उत्क्रांती पुरायपणान स्वताच्या हातांत दवरता.
श्लोक १३.२०

गिता कारवाय सोडून दिवपाचो सल्लो दिना. आमी जें त्याग करुंक जाय तें कर्म न्हय, तर स्वार्थी इत्सा.
एक बरो मनीस ताका आपयल्लीं कामां करता आनी समाजांतल्या आपल्या सुवातेक संबंदीत आसतात तीं कामां करता.तो सगळें स्वार्थी हेतूबगर करता आनी येस आनी अपेस, सुख आनी वेदना, आनंद आनी दुख्ख हातूंत मनाचे समतोल दवरता. आमकां कर्मांत अकर्म दिसूंक जाय, म्हणल्यार काम करतनां (कर्म) स्वार्थी इत्सेचो त्याग करचो. (अकर्म). आमकां निष्क्रियतायेंत क्रियेची जाणीव आसपाक जाय, म्हणल्यार फकत भायले त्याग (निष्क्रियताय) म्हळ्यार मनाची निर्मळताय न्हय. भितरल्या इत्सांचेर नियंत्रण दवरप ही खरी निष्क्रियताय.
खरो संन्यासी आनी योगी म्हळ्यार कर्तव्य म्हूण कर्म करपी, अशा कर्माच्या परिणामाची आस्त बाळगून न्हय. फकत शरिराचें कामां बंद करपी मनीस एक संन्यासी किंवां योगी जावंक शकना.
श्लोक ६.१

अध्याय २, ३, १६ आनी १८ हातूंत गीता आमकां मनाचेर नियंत्रण दवरपाचें म्हत्व शिकयता. निस्वार्थी काम करप हो खरो योग. स्वार्थी आसक्ति (बंधन) निर्माण जावची न्हय म्हणून मनाचेर नियंत्रण दवरपाची गरज आसता. मनाचेर नियंत्रण दवरलें ना जाल्यार इत्सा इंद्रियांत आपली सुवात मेळटली.
मनीस कामुक वस्तूंचो विचार करता जाल्यार तातूंतल्यान तांकां आसक्ति निर्माण जातात. आसक्तिंतल्यान इत्सा निर्माण जाता आनी इत्सा रागाक जल्म दिता. रागान भ्रांती येता आनी भ्रांतीन स्मरणशक्तीचो गोंदळ जाता. स्मृतीच्या गोंदळापसून बुध्दीचें लुकसाण जाता आनी बुध्दीचें लुकसाण जावन मनशाचो नाश जाता.
कृष्ण अर्जुनाक सांगता, “पापाचें कारण म्हळ्यार इच्छा, तो राग. तो निसर्गांतल्या उत्कटतेच्या तत्वांतल्यान जल्माक येता, अतृप्त आनी सगळें दूषित करता. पृथ्वीचेर आमचो शत्रू म्हणून ताका वळखात.”
श्लोक २.६१

जो कर्मा-योगी जाल्ले आसात तांकां कृष्ण ध्यानाचो सल्ला दिता. स्वार्थी इत्सा नासतना ते आपलीं कर्तव्यां करतात. अशा कर्तव्याच्या यशाचो वा अपेस आयिल्ल्यान तांचो परिणाम जायना.
मन स्थीर करून, विचार आनी इंद्रियांचेर नियंत्रण दवरून, आसनाचेर बसून ताणें आत्मशुध्दीखातीर ध्यानांत गुंतचें. योग साधचे खातीर, आसक्ती (बंधन) नाशिल्लें कर्तव्य करप हो मार्ग. जेन्ना कोण ह्या स्थितीक पावता, तेन्ना शांतपण योगाचे स्थितीक वचपाचो मार्ग.
श्लोक ६.१२ आनी ६.१३

आमचें मन सतत वायट पळयतनां अस्थिर जाता. अशा वेळार मनाक शांत करपाक, दुसऱ्यां कडेन दयाळपणान वागप खूब म्हत्वाचें. सगळ्या प्राण्यांच्या काळजांत आपूण रावता अशें कृष्णान सांगलां. मायाच्या बळान तो सगळ्या जीवांक घुंवपी यंत्राचेर कठपुतळीं सारकीं हालचाल करता.
देखून आमकां चुकीचें दिसता तें कोणेंय केल्यार आमकां राग वा तिरस्कार जावंक फावना. आमी आमच्या बऱ्या कामांचो गर्व करूं न्हय. कर्माक लागून जावपी गुणांचो लोकांचेर परिणाम जाता; आनी गुणांक दुर्लक्ष करपाच्या सगळ्या यत्नांक तें हारयता. हेरां कडेन दयाळपण आनी स्वतांत शांतताय वाडोवपाची ही शिकवण.
लक्ष दिवप: हाका अधर्मा कडेन चुकीची सहिश्णुताय म्हणून गोंदळ जावचो न्हय. गीता स्वतः अर्जुनाक धर्माची राखण करपाखातीर झुजपाचें उत्तेजन दिता.
श्लोक १८.६१

सातव्या अध्यायांत कृष्णा म्हणटा, मनशाचे जायते प्रकार आसात. तातूंत खऱ्या गिन्यानान कृष्णाची पुजा करपी लोक कृष्णाक प्रिय आसतात. तशेंच इत्सेन ज्ञान लुटून घेतिल्ले मनीस आसात. स्वताच्या स्वभावाप्रमाण ते हेर देवांची पूजा करतात आनी विधीन थारायिल्ल्या संस्कारांक पाळटात. मागीर कृष्ण म्हणटा, “भक्ताक जें रूप निश्ठापूर्वक उपासना करपाची इत्सा आसता, खंयच्याय प्रकारान हांव श्रद्धा घट्ट आनी अखंड करतां.” अशे तरेन तो फकत हेर उपासनेच्या प्रकारांची रावपाची सुवात न्हय, तर असो भावार्थ घट्ट करपाक सक्रिय आदार. कृष्ण धर्मचो मूळ सिध्दांतांक पाळण करपी सगळ्या मार्गांक राखता.
श्लोक ७.२१

अवैयक्तिक आनी निरपेक्ष (निराकार आनी निर्गुण ईश्वर) हांची उपासना करपाची कठीणताय गीता वळखता. देखून तातूंत भक्तिचो मार्ग सुचयला (शरण येवप, जरी तो भक्तिचो परिपूर्ण अणकार नासलो तरी). गीता आमकां देवाची सेवा आनी देवाची उपासना म्हूण आमचें सगळें काम समर्पित करपाचो सल्लो दिता. हिंदू धर्माचो हो पैलू भक्ती मोक्षाचो मार्ग म्हूण वळखतात.
श्लोक १८.६५

जेन्ना मनीस आचरणाचेर नियंत्रण दवरपाक, मनाचेर नियंत्रण दवरपाक आनी सगळ्यो कार्यावळी देवा कडेन समर्पित करपाक सक्षम जाता तेन्ना काळाप्रमाण ताका अस्तित्वाचें एकत्व कळटा. उंच आनी नीच, एका जीवरूपाचे दुसऱ्या जिणेचे फरक सगळे ना जातात. वेगवेगळे मनीस, गाय, हत्ती, सुणो वा सुणो खावपी मनशाक लेगीत ऋषी समान वागयतात. सगळ्या जिविताकडेन आत्म्याची वळख, आनी सगळ्या जिविताची दैवीकडेन वळख ही खरो ज्ञान.
श्लोक ६.२९

गिता ११ व्या अध्यायांत एक चमत्कार नोंद करता. अर्जुनाक विश्वरूपाचो दर्शन करतात. हाचो अर्थ असो की एक साधक देवाची झलक पकडूं येता जेन्ना तो स्वताक शुध्द आनी समर्पित जिणेंतल्यान, शांती आनी ध्यानांतल्यान विश्वांत विलीन जाता. ताका मागीर सगळ्या अस्तित्वाचें एकत्व कळटा.
श्लोक ११.१३

इशोपनिषदांतले पयले दोन श्लोक कर्मयोगाचो सारांश मानतात. महात्मा गांधी हांणी एकदां म्हणलें, हिंदू धर्म तिगून उरपाक फकत पयलें श्लोक पुरे आसा, जरी हेर सगळीं कृती ना जालीं तरी. अशे तरेन गीता ही स्वतंत्र ग्रंथ वा हिंदू धर्माच्या हेर उपदेशांपसून पयस वचप न्हय.

निमाणें अध्यायांतलें ६३वें श्लोक हिंदू धर्माचें धोरण दाखोवन दिता. तो पाळपाक जाय असो कडक नेम न्हय, पूण साधकान आपले परिस्थिती प्रमाण करपाक जाय अशीं निवडणूकां. ह्या श्लोकांत कृष्ण अर्जुनाक सांगता, ‘सगल्या गुपीतांतलें सगळ्यांत गुपीत हें गिन्यान हांवें तुका समजायलां. ताची पुराय तपासणी करून तुका जाय तें कर.’
श्लोक १८.६३