ವಾಸ್ಕೋ ಡ ಗಾಮಾ ಯುರೋಪಿನಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಮುದ್ರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡ. ಇದರಿಂದ ಯುರೋಪಿನಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅರಬ್ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳಿಲ್ಲದೆ ನೇರ ಸಂಪರ್ಕ ಉಂಟಾಯಿತು. ಈತನು ಕ್ಯಾಲಿಕಟ್ಟಿಗೆ ಓರ್ವ ಗುಜುರಾತಿ ನಾವಿಕನ ಸಹಾಯದಿಂದ ತಲುಪಿದನು. ಇವನ ಅಹಂಕಾರ ಕ್ಯಾಲಿಕಟ್ ನ ರಾಜನ ( ಇವನನ್ನು ಜಾಮೋರಿನ್ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಮುಸಲ್ಮಾನ ವರ್ತಕರ ಕೋಪಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.ಇದರಿಂದ ವಾಸ್ಕೋ ಡ ಗಾಮಾ ಕ್ಯಾಲಿಕಟ್( ಕೋಜಿಕೋಡ್)ನ ವೈರಿಗಳಾದ ಕೊಚ್ಚಿ ಮತ್ತು ಕಣ್ಣನ್ನೂರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಜೊತೆ ನೆರವಿನ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡನು.
ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ೧೫೦೮ರಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮಾಮ್ಲುಕ್ಕಿನ ನೌಕಾ ದಂಡನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಅರಬ್ಬರ ಸಮುದ್ರ ವ್ಯಾಪಾರ ವ್ಯವಹಾರದ ಪತನಕ್ಕೆ ಕಾರಣರಾದರು.ಮುಂದೆ, ಡಾ ಗಾಮನು ಗೋವೆಯ ವೈಸ್ರಾಯ್ ಆಗಿಯು ಮೆರೆದನು.
ಹಿಂದುಗಳನ್ನು ಧರ್ಮ ಬ್ರಷ್ಟ ಕ್ರೈಸ್ತರು ಎಂದು ಗಾಮ ಹೀಯಾಳಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಮುಸ್ಲೀಮರ ಮೇಲೆ ಅಂದಿನ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರಂತೆ ಕಿಡಿಕಾರುತ್ತಿದ್ದನು. ಒಮ್ಮೆ ಮೆಕ್ಕಾ ಯಾತ್ರೆಯಿಂದ ಮರಳಿ ಬರುತ್ತಿದ ಹಡುಗನ್ನು ಅದರಲ್ಲಿದ್ದ ಯಾತ್ರಿಕರ ಸಮೇತ ಸುಟ್ಟುಹಾಕಿದ್ದನು.
ಚಿತ್ರ:ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ರಾಜನ ಎದುರು ವಾಸ್ಕೋ ಡ ಗಾಮಾ.ಇದು ಪೋರ್ಚುಗಲ್ಲಿನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಂಥಾಲಯದಲ್ಲಿದೆ.
ಚಿತ್ರದ ಮೂಲ ವಿಕಿಮೀಡಿಯ.

ವಿಜಯನಗರದ ಅವನತಿಯ ನಂತರ ಬಿಜಾಪುರದ ಸುಲ್ತಾನರು ಗೋವೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಭೂ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಬಹಳಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಇದರಿಂದ ಕುಪಿತಗೊಂಡ ತಿಮೋಜ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಿಂದೂ ನಾಯಕರು, ಅಲ್ಫಾನ್ಸೊ ಡಿ ಅಲ್ಬುಕರ್ಕ್ಯೂ ಎಂಬುವನನ್ನು ಗೋವೆಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು. ಇವರುಗಳು ಲೆಕ್ಕಹಾಕಿದ್ದು ಅಲ್ಪೊನ್ಸೊ ಗೋವೆಯನ್ನು ಗೆದ್ದು, ಇವರಿಗೆ ರಾಜ್ಯ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟು, ಕಪ್ಪಕಾಣಿಕೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಸುಮ್ಮನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು. ಆದರೆ, ಅಲ್ಪೊನ್ಸೊ, ಯೂಸುಫ್ ಆದಿಲ್ ಶಾಹನಿಂದ ಗೋವೆಯನ್ನು ಗೆದ್ದು, ಸ್ಥಳೀಯ ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಕೊಂದನು.
೧೫೬೦ರ ವೇಳೆಗೆ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ತಮ್ಮ ಅಧಿಪತ್ಯವನ್ನು ಹಳೆಯ ಗೋವ,ಬಾರ್ದೇಜ್, ಸಾಲ್ಸಿಟೆ,ದಮನ್ ಮತ್ತು ದಿಯುಗೆ ಹರಡಿಸಿದ್ದರು. ಪೊಂಡಾ ಮತ್ತು ಬಿಚೋಲಿಮ್ ಜಾಗಗಳನ್ನು ೧೮ನೇ ಶತಮಾನದ ವೇಳೆಗೆ ತಮ್ಮ ಹದ್ದುಬಸ್ತಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ಮುಂಬೈ ಸಮೀಪದ ವಾಸೈ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಕೊಚ್ಚಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಮೆರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಡಚ್ಚರು ಕೊಚ್ಚಿಯನ್ನೂ ೧೬೬೩ರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರಿಂದ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಅಧಿಪತ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಪೂರ್ವ ಕರಾವಳಿಯ ಚೈನ್ನೈ ನಗರದ ಸಾನ್ ಥೋಮಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಲ್ಕತ್ತೆಯ ಹೂಗ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಬಾಹುಗಳನ್ನು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಚಾಚಿದ್ದರು. ಶಹ ಜಹಾನನು ೧೬೩೨ರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರನ್ನು ಪೂರ್ವ ಕರಾವಳಿಯಿಂದ ಓಡಿಸಿದ್ದನು.

ಚಿತ್ರ: ಅಲ್ಬುಕರ್ಕ್ಯೂ ಮಲಕ್ಕಾ ದ್ವೀಪವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುತ್ತಿರುವುದ್ದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಲಿಸ್ಬನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ಚಿತ್ರ ಮೂಲ: ವಿಕಿಮೀಡಿಯ

ಸ್ಪಾನಿಷ್ ದೇಶದಲ್ಲಿ ೧೪೮೧ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಇಂಕ್ವಿಸಿಷಣ್ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂಕ್ವಿಸಿಷಣ್ ಎಂಬುದನ್ನು ಇಗರ್ಜಿ ಹೇರುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳ ವಿಚಾರಣಾ ಸರಪಿಳಿ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದೇನೋ. ಇದರ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶ ಯಹೂದಿ ಧರ್ಮದಿಂದ ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರವಾಗಿರುವವರನ್ನು ಹೆದರಿಸಿ ಬೆದರಿಸಿ ಅವರು ಮತ್ತೆ ತಮ್ಮ ಸ್ವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಹೋಗದಂತೆ ತಡೆಯುವುದಾಗಿತ್ತು.
ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ೧೫೪೧ರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗಲ್ ದೇಶದಲ್ಲಿ ತರಲಾಯಿತು. ೧೪೬೦ರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಪಾದ್ರಿಗಳ ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಇಂಕ್ವಿಸಿಷಣ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. ಮೊದಲಿಗೆ ಕ್ರೈಸ್ತ ಮತಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರವಾದ ಭಾರತೀಯರು ಮತ್ತೆ ತಮ್ಮ ಸ್ವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದನ್ನು ತಡೆದು, ಅಂತಹವರಿಗೆ ತುಂಬ ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಮರಣ ದಂಡನೆ ಕೊಡುತ್ತಿತ್ತು.ನಂತರ ಇಂಥವರು ಇಗರ್ಜಿಗೆ/ ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಚ್ಯುತಿ ತಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅನುಮಾನ ಬಂದವರ ಮೇಲೆ, ಅವರನ್ನು ತರಾಟೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸುಲಭ ಸಾಧಾನವಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಹಲವಾರು ಯುರೋಪಿಯನ್ನರು ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಗೆಯನ್ನು ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಳಸಿದ್ದರು.
ಗೋವಾ ಇಂಕ್ವಿಸಿಷಣ್ ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳು ಇಂದು ಉಳಿದಿರುವುದು ವಿರಳ.ಆದರೆ ಇದು, ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಇಂಕ್ಹವಿಸಿಷಣ್ ಗಿಂತಲೂ ಭಯಂಕರವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಹಲವಾರು ಮೂಲಗಳಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುವ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ.
೧೮೨೦ರಲ್ಲಿ ಇಂಕ್ವಿಸಿಷಣ್ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದ ವೇಳೆಗೆ, ಇದು ೧೬,೧೭೨ ಜನರನ್ನು ತರಾಟೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತ್ತು ಎಂದು ದಾಖಲೆಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಗೋವೆಯ ‘ಹಾಥ್ ಕಾಟ್ರೋ’ ಕಂಬವು ಇಂಕ್ವಿಸಿಷಣ್ ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು ಎಂದು ಹೇಳದಿರೂ ಕೆಲವರು ಇದನ್ನು ನಂಬುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಕಂಬಕ್ಕೆ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿ,ಅವರ ಕೈಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ಹಾಥ್ ಕಾಟ್ರೋ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.
ಚಿತ್ರ ಮೂಲ: http://storytrails.com/
ಇಂಕ್ವಿಸಿಷಣ್ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧಿಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಕ್ಸೇವಿಯರ್ ಇಗರ್ಜಿಯ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಧರ್ಮಪ್ರಚಾರಕ. ಈತನು ಭಾರತ, ಮಲಯಾ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಜನರನ್ನು ಮತಾಂತರಿಸಿದನು.ಈತನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ೧೫೪೨ರಲ್ಲಿ ಬಂದು ೧೫೫೨ರಲ್ಲಿ ಅಸುನೀಗಿದನು.ಇವನ ದೇಹವನ್ನು ಗೋವೆಯ ಬೋಮ್ ಜೀಸಸ್ ಬೆಸಿಲಿಕಾಗೆ ೧೫೫೩ರಲ್ಲಿ ತರಲಾಯಿತು. ೧೬೮೩ರಲ್ಲಿ ಮರಾಠರು ಆಕ್ರಮಿಸಲು, ಕೊನೆಯ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ವೈಸ್ರಾಯ್ ತನ್ನ ದಂಡವನ್ನು ಕ್ಸೇವಿಯರ್ ಅವರ ಶವಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಮೇಲಿಟ್ಟು, ಮರಾಠರ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ ಪಾರುಮಾಡಲು ಕೋರಿದ್ದನಂತೆ.
ಕಾಕತಾಳೀಯವಾಗಿ, ಮೊಘಲರ ಸೈನ್ಯ ಅದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಮರಾಠರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹಿಂಬದಿಯಿಂದ ಆಕ್ರಮಿಸಲು ತೊಡಗಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಮರಾಠರು ಹಿಂದುರುಗಲೇಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ಘಟನೆಯ ನಂತರ ಕ್ಸೇವಿಯರ್ ಅವರನ್ನು ‘ಗೋಎಂಚೋ ಸಾಹೇಬ್ ‘ಅರ್ಥಾತ್ ಗೋವೆಯ ಸಂರಕ್ಷಕ ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸಲಾಯಿತು.
ಇಂದಿಗೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕ್ಸೇವಿಯರ್ ಅವರ ಹೆಸರನಲ್ಲಿವೆ. ಆದರೆ ಇದು ವಿವಾದಕ್ಕೂ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ ಯಾಕೆಂದರೆ ಕ್ಸೇವಿಯರ್ ಅವರು ಮೇ ೧೬,೧೫೪೫ರಂದು ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ರಾಜನಿಗೆ ಬರೆದಿದ್ದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ , ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಂಕ್ವಿಸಿಷಣ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸ್ಥಾಪನೆಗಾಗಿ ಕೋರಿದ್ದರು.

ಚಿತ್ರ:ಜಪಾನೀ ಶೈಲಿಯ ಸಂತ ಕ್ಸೇವಿಯರ್ ಅವರ ಚಿತ್ರ, ವಿಕಿಮೀಡಿಯ.

ಮಲಬಾರಿಗೆ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಮೊದಲು ಕಾಲಿಟ್ಟಾಗ, ಅಲ್ಲಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಿರಿಯಾ ಕ್ರೈಸ್ತರು ಪ್ರಗತಿಪಥದಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಸಿರಿಯಾ ಕ್ರೈಸ್ತರು ತಮ್ಮ ಗುರು ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸಂತ ಥೋಮಸ್ ಎಂಬ ಏಸು ಕ್ರಿಸ್ತನ ನೇರ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಸಂತ ಥೋಮಸ್ ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯ ಶಕೆ ೫೨ರಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದು ಬಲಿಯಾಗಿದ್ದರು.ಅವರ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಚೆನೈನ ಮೇಲಿಯಾಪುರದಲ್ಲಿ ೧೫೧೭ರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಪತ್ತೆಮಾಡಿ, ಅದನ್ನು ಸಾನ್ ಥೋಮ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದರು.
ಸಿರಿಯಾ ಕ್ರೈಸ್ತರು ಸಿರಿಕ್/ನೆಸ್ತೋರಿನ ಇಗರ್ಜೀಯನ್ನು ನಂಬುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಇವರ ಬೈಬಲ್ ಕೂಡ,ಪೆಶಿಟ್ಟಾ ಎಂಬ ಸರಳ ಗ್ರಂಥ. ಈ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪದ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಇವರನ್ನು ಧರ್ಮದ್ರೋಹಿಗಳೆಂದು ಪಟ್ಟಿ ಕಟ್ಟಿದ್ದರು.೧೫೯೯ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಡೈಂಪರ್ ದಿ ಸೈನೋಡ್ ಎಂಬ ಧಾರ್ಮಿಕ ಒಕ್ಕೂಟದ ನಂತರ ಸಿರಿಯಾ ಕ್ರೈಸ್ತರ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಸುಟ್ಟು ಹಾಕಿ ಅವರೂ ಸಹ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರಂತೆ ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವಂತೆ ಬಲವಂತ ಮಾಡಿದರು.ಕೆಲವು ಐತಿಹ್ಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಒಂದೇ ಒಂದು ಪೆಶಿಟ್ಟಾ ಬೈಬಲ್ ಉಳಿಯಿತು.೧೬೫೩ರಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಿರಿಯಾ ಕ್ರೈಸ್ತರು ಕೂನನ್ ಕ್ರಾಸ್ ಪ್ರಮಾಣ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೀತಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವಂತೆ ಪಣ ತೊಟ್ಟರು.ಈ ಪಂಗಡ ಇಬ್ಭಾಗವಾಯಿತು— ಒಂದು ರೋಮ್ ಇಗರ್ಜಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡ ಸೈರೋ ಮಲಬಾರ್ ಪಂಗಡ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯದು ಜಾಕೋಬಿಯ ಪಂಥಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಹಿರಿಯರು ಮಾಡಿದಂತಹ ಸಿರಿಯಾ ಮಲಂಕಾರ ಇಗರ್ಜಿ.
ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರವು ಕೆಂಬ್ರಿಡ್ಜ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಪೆಶಿಟ್ಟಾ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸಿರಿಯಾ ಮಲಂಕಾರ ಕ್ರೈಸ್ತರು ಡಾ. ಬುಚಾನನ್ ಅವರಿಗೆ ೧೮೦೬ರಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು.

ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಹಿಂದೂ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಒಡೆದು ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರು.ಇದರಿಂದ ಪಾರಾಗಲು, ಭಗವತಿ ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ೧೬೭೩ರಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಸೆಲ್ ಗೆ ತರಲಾಗಿತ್ತು. ಇಂದಿಗೂ ನಡೆಯುವ ತಿಸ್ವಾಡಿಯ ಯಾತ್ರೆ ಇದನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತದೆ.ಹಿಂದೂಗಳೇ ಗೋವೆಯನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಲು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರಿಗೆ ನೆರವಾಗಿದ್ದರು. ಮೊದಲಿಗೆ ಹಿಂದೂಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಂಡು, ೧೫೪೦ರಿಂದ,ಹಲವಾರು ರೀತಿಯ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಹಿಂದೂಗಳ ಮೇಲೆ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಎಸಗಲು ಶುರುಮಾಡಿದರು. ಪಿಯರ್ಸನ್ ಅವರು ಹೇಳುವುದೇನೆಂದರೆ, ೧೫೪೦ರಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಹಳೆಯ ಗೋವಾದ, ಬಾರ್ಡೀಸ್ ಮತ್ತು ಸಲ್ಸಟ್ಟಿಯ ಹಲವಾರು ಗುಡಿಗಳನ್ನು ಒಡೆದರು.
ಹಿಂದೂಗಳು ಮದುವೆ ಹಾಗೂ ಅಪಾರ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಠರಾವನ್ನು ಹಾಕಿದರು. ಇದರಿಂದ ಬೇಸತ್ತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಅವರ ದೇವತಾ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ಆಡಳಿತದ ಸೀಮೆಯಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊರಗೆಬಂದು ನೆಲೆಸಿದರು. ಹೀಗಾಗಿ ಇಂದಿಗೂ, ಗೋವೆಯ ಪೊಂಡಾದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಪೊಂಡಾ ಮುಂದೆ ೧೮ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಆದರೆ ಅವರು ೧೮ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ, ಯಾವುದನ್ನೂ ಮತ್ತೆ ಹಾಳು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.
ಜೋವಾ ಸಾಲ್ಧನ್ಹ ಎಂಬ ವೈಸರಾಯನು ೧೭೨೯ರಲ್ಲಿ ,ಗೋವೆಯು ಹಾನಿಯಾದದ್ದು ವ್ಯಾಪಾರದ ಕುಸಿತದಿಂದ ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ, ಹಿಂದೂ ಮುಸ್ಲೀಮರು, ಪವಿತ್ರ ಇಗರ್ಜೀಯನ್ನು ಅಪನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಎಂದು ನುಡಿದಿದ್ದನು.

ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರ ಮಾರ್ಸೆಲ್ನಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಭಗವತೀ ಹಲ್ದೋನ್ಕಾರಿನ್ ದೇವಾಲಯದ್ದು.
ಚಿತ್ರ ಮೂಲ: ದೇವಾಲಯದ ವೆಬ್ಸೈಟ್.

೧೬೮೩ರಂದು ಸಂಭಾಜಿಯ ಸೇನೆಯು, ಹಳೆಯ ಗೋವೆಯ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಮೊಘಲರ ಪ್ರಬಲವಾದ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ ಮರಾಠರು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಬೇಕಾಯಿತು. ಮುಂದೆ ೧೭೩೯ರಲ್ಲಿ ಚಿಮಾಂಜಿ ಅಪ್ಪ ಅವರು,ಎರಡು ವರ್ಷ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರನ್ನು ಮುಂಬೈ ನಗರದಿಂದ ಹೊರದೂಡಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ವಾಸೈ ನಗರವನ್ನೂ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಚಿಮಾಂಜಿ ಅವರು, ಸೋತ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಮಾನಯುತವಾಗಿ ಹಿಂದಿರುಗಲು ಅವಕಾಶ ಕೊಟ್ಟರು. ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ಆಡಳಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನ ಮಂಡಪೇಶ್ವರ ಗುಡಿಯನ್ನು ಒಂದು ಇಗರ್ಜಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಿಸಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು ಮೌಂಟ್ ಪೋಯಿನ್ಸರ್ ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದರು. ಮರಾಠರು ಮುಂಬೈಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ಗೆದ್ದು, ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಅದೇ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಪುನಃ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.
ಬ್ರಿಟೀಷರು ಮುಂಬೈಯನ್ನು ಗೆದ್ದ ನಂತರ, ದೇವಾಲಯದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಇನ್ನೊಂದು ಇಗರ್ಜಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿದರು.ಇದೇ ಇಂದಿನ ದಹಿಸಾರ್/ ಪೋಯಿನ್ಸರ್ ಇಗರ್ಜಿ.
ಮರಾಠರು ತಾವು ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಹಲವಾರು ಇಗರ್ಜಿಗಳ ಗಂಟೆಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಿದ್ದರು. ಇವುಗಳನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಕಾಣಬಹುದು.

ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರ ಭೀಮಾಶಂಕರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಗಂಟೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಚಿತ್ರದ ಮೂಲ: ರೆಡ್ಡಿಟ್

೧೫೩೫ರಂದು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಮುಂಬೈಯಿನ ಏಳು ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ಗುಜರಾತಿನ ಸುಲ್ತಾನನಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ದೇಶದ ಯುವರಾಜ ಎರಡನೇ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಗಾನ್ಜೆಯ ಕ್ಯಾಥರೀನ್ ಅವರ ವಿವಾಹದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಮುಂಬೈಯಿನ ಏಳು ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ಆಕೆಯ ವರದಕ್ಷಿಣೆಯಂತೆ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು “ ಬೋಮ್ ಲೋಹಿಯಾ” ( ಒಳ್ಳೆಯ ಕೊಲ್ಲಿ) ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.
ಹತ್ತಿರದ ವಾಸೈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ತಮ್ಮ ವಶದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಮರಾಠರು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರಿಂದ ೧೭೩೯ರಲ್ಲಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡರು. ಬ್ರಿಟೀಷರು ೧೭೮೦ರಲ್ಲಿ ಮರಾಠರಿಂದ ಈ ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಂಡರು. ಮುಂಬೈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಹಲವಾರು ಇಗರ್ಜಿಗಳು ಪೈಕಿ ಸಂತ ಮೈಕೇಲ್ ಇಗರ್ಜಿ ( ಮುಹಿಂ) ಮತ್ತು ಬಾಂದ್ರಾದಲ್ಲಿರುವ ಮೌಂಟ್ ಮೇರಿ ಇಗರ್ಜಿ ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.
ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರವು, ಮುಂಬೈ ನಗರದ ಹಳೆಯ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕೋಟೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಮೂಲ: ರಾಯಲ್ ಕಲೆಕ್ಷನ್ ಟ್ರಸ್ಟ್

ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಮೊದಲಿಗೆ ಪೂರ್ವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಬಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ತಮ್ಮ ಹತೋಟಿಗೆ ತಂದುಕೊಳಲ್ಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು.ಸಂಬಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡಿ, ಭಾರತದ ಅರಸರಿಗೆ ಅರಬ್ ದೇಶದಿಂದ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡುವುದು ಇವರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು.
೧೬ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರಿಗಿಂತಲೂ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದೊಡನೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ನೇಹ ಬೆಳೆಸಿ ಅವರಿಗೆ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಮಾರುತ್ತಿದ್ದರು.ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿಯ ಸುಲ್ತಾನರಿಗೆ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಗೋವಾ ನಗರದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಲು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮಗೆ ವಿಜಯನಗರದ ಬಗ್ಗೆ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಮೂಲಗಳಿಂದ ದೊರೆತಿರುವ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಡೊಮಿಂಗೋ ಪೇಸ್ ನಂತಹ ಕುದುರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಂದ.
೧೫೬೫ರಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರದ ಪತನಾನಂತರ, ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ಕುದುರೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು.ಅಲ್ಲದೆ ಅನ್ಯ ಮತೀಯರಿಗೆ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಮಾರಬಾರದು ಎಂದು ಇಗರ್ಜಿಗಳು ಹೇಳತೊಡಗಿದವು. ಹೀಗಾಗಿ, ೧೮ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಸಂಬಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳು ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳ ವ್ಯಾಪಾರ, ಎರಡನ್ನು ಬಿಡಬೇಕಾಯಿತು.ಅವರ ಸುವರ್ಣ ದಿನಗಳು ಕಳೆದುಹೋಗಿ ಗೋವೆಯ ಪತನವಾಗುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು.

ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಂಪಿಯ ವಿಠ್ಠಲ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಅಧಿಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿಯರು ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ತರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಚಿತ್ರ ಮೂಲ: ಸಾರಾ ವೆಲ್ಚ, ವಿಕಿಮೀಡಿಯ.

ಆಲೂಗಡ್ಡೆಯ ತವರು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಆಲೂಗಡ್ಡೆಯನ್ನು ತಂದು ೧೭ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು.ಆಲೂಗಡ್ಡೆಯ ಜೊತೆಗೆ ತಂಬಾಕು, ಅನಾನಸ್, ಪರಂಗಿ ಹಣ್ಣು, ಜೋಳ, ಸಿಹಿ ಗೆಣಸು, ಗೋಡಂಬಿ ಮತ್ತು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಯನ್ನು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರಿಗೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ಕಸಿ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆ ಆಲ್ಫೋನ್ಸೋ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಉತ್ತಮ ಮಾವಿನಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿತು. ಗ್ರೇಸಿಯ ಡಿ ಓರ್ಟಾ ಎಂಬ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವೈದ್ಯ ಭಾರತೀಯ ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಖನಿಜಗಳ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಗುಣಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಮತ್ತು ರೋಗಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಕೊಡುವ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಹೊತ್ತಿಗೆಯನ್ನು ೧೫೬೧ರಲ್ಲಿ ಬರೆದನು. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್,ಅವನ ಕುಟುಂಬ ಮೊದಲು ಯುಹೂದ್ಯ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದರಿಂದ ಅವನ ಇಡೀ ಕುಟುಂಬವು ಗೋವಾ ಮಾರಣಹತ್ಯೆ( ಗೋವಾ ಇಂಕ್ವಿಸಿಷಣ್)ಗೆ ಬಲಿಯಾಯಿತು.ಅವನ ಸಹೋದರಿಯನ್ನು ಬದುಕಿರುವಾಗಲೇ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಸುಟ್ಟಿದ್ದರು. ಓರ್ಟಾನ ಹೂತಿಟ್ಟ ದೇಹವನ್ನು ಹೊರಗೆ ತೆಗೆದು ಸುಟ್ಟಿದರು.
ಈಗ, ವಿಪರ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಓರ್ಟಾನನ್ನು ಪೋರ್ಚುಗಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಬಹು ಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾರೆ.
ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರ ಲಿಸ್ಬನ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಅವನ ಪ್ರತಿಮೆಯದು. ಇದನ್ನು http://storytrails.com/ ನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.

ಕ್ರೈಸ್ತರು ಏಷ್ಯಾ ಖಂಡದ ಮೊದಲನೇ ಮುದ್ರಣ ಯಂತ್ರವನ್ನು ಗೋವೆಯಲ್ಲಿ ೧೫೫೬ರಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು. ಇದು ಯುರೋಪ್ ಖಂಡದಿಂದ ಹೊರಗಿದ್ದ ಮುದ್ರಣ ಯಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೆಯದು!!. ಆದರೆ ಮುದ್ರಣಾಲಯವು, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು, ಬರಿ ಕ್ರೈಸ್ತ ಮತ ಪ್ರಚಾರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿತು.೧೫೫೬—೧೬೭೯ರ ತನಕ ಮುದ್ರಣವಾದ ೪೦ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ೩೭ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು. ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ವಲಸೆ ಹೋಗಿ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕುಸಿದರಿಂದ ಗೋವೆಯು ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು. ಮುದ್ರಣ ಕಛೇರಿಯು ೧೬೮೩ರಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಿಹೋಯಿತು.೧೮೨೧ರ ತನಕ ಗೋವೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಮುದ್ರಣ ಪರಿಕರಗಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೈಗಾರಿಕಾ ಚಳುವಳಿಗೆ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಸೇರಿದ್ದು ಕಡೆ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ . ಹೀಗಾಗಿ ಗೋವೆಯು ಉಳಿದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದುಳಿಯಬೇಕಾಯಿತು. ೧೯೦೦ರಲ್ಲಿ ಸಲಜಾರ್ ಎಂಬ ಗೋವಾ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಹಲವಾರು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಶುರ ಮಾಡಿದನಾದರೂ ಆದು ಅಷ್ಟು ಫ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.
ಚಿತ್ರ — ಗೋವೆಯ ಸಂತ ಪಾಲ್ ಕಾಲೇಜಿನ ಭಗ್ನ ಕಟ್ಟಡ. ಇಲ್ಲೇ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ‌ ಮುದ್ರಣ ಯಂತ್ರವಿದ್ದಿತು.
ಚಿತ್ರ ಸೆರಿಂಢಿಪಿಟಿ ಆರ್ಟ್ಸ್ ನವರು ಸೆರೆ ಹಿಡಿದಿರುವುದು.

ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ‘ಕಾಸ್ಟಾ’ ಎಂದರೆ ವಂಶಾವಳಿ. ಈ ಪದವನ್ನು ರಕ್ತದ “ ಶುದ್ಧತೆ”ಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಅವರು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು.ಹೀಗಾಗಿ, ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ಪ್ರಕಾರ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಮೂಲದ ತಂದೆ ತಾಯಿಯರಿಗೆ ಪೋರ್ಚುಗಲ್ಲಿನಲ್ಲೇ ಹುಟ್ಟಿದವನು ಅತಿ ಉತ್ತಮನು. ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಮೂಲದ ತಂದೆ ತಾಯಿಯರಿಗೆ ಏಷ್ಯಾ ಖಂಡದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವನು ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆಳಸ್ತರದವನು.ಇವರಿಗಿಂತ ಕೆಳಮಟ್ಟದವರು ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಮೂಲದ ತಂದೆ/ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ತಂದೆ/ತಾಯಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿದವನು. ಇದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕೆಳಮಟ್ಟದವರು ಆಫ್ರಿಕಾ ಜನಾಂಗದ ತಂದೆ/ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಮೂಲದ ತಂದೆ/ತಾಯಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿದವನು. ಅತಿ ಅಧಮ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅನ್ಯ ಧರ್ಮದಿಂದ ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರವಾದವರು ಇದ್ದರು.
ಭಾರತದ ಜಾತಿ -ವರ್ಣ ಪದ್ಧತಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬರುವ ವೇಳೆಗೆ ಬಹಳ ಪುರಾತನವಾಗಿದ್ದಿತು. ಆದರೂ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ಶಬ್ದವಾದ ಕಾಸ್ಟಾ ಹೇಗೆ ಭಾರತೀಯ ಜಾತಿ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಲು ಸೂಕ್ತವಾಯಿತೆಂದು ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ.
ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ದೇಶದ ಹದಿನಾರು ಕಾಸ್ಟಾಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಚಿತ್ರದ ಮೂಲ ವಿಕಿಮೀಡಿಯ.