अहिल्याबाई यांचा जन्म महाराष्ट्रातील अहमदनगर जिल्ह्यातील चोंडी/चौंडी ह्या गावात झाला, जे अहमदनगरपासून सुमारे ८५ किमी अंतरावर आहे. अहमदनगरचे नाव २०२४ मध्ये बदलून अहिल्यानगर करण्यात आले.

इंदूर शहरातील विमानतळाला पुण्यश्लोक अहिल्याबाईंचे नाव दिले आहे.
भोपाळ विमानतळाचे नाव राजा भोज यांच्यावर आहे.ग्वाल्हेर विमानतळाचे नाव राजमाता विजयाराजे सिंधिया यांच्यावर आहे, आणि उज्जैनला अद्याप विमानतळ नाही.

सुमित्रा महाजन यांचा जन्म चिपळूण येथे झाला.त्यांचा विवाह इंदूरच्या महाजन कुटुंबात झाला. त्यांनी इंदूर विद्यापीठातून बीए आणि एमए पूर्ण केले, जे आता अहिल्याबाई विद्यापीठ म्हणून ओळखले जाते. त्या इंदूर महानगरपालिकेच्या उपमहापौर होत्या. त्या इंदूर मतदारसंघातून खासदार म्हणून निवडून आल्या. त्यांनी अहिल्याबाईंच्या जीवनावर “मातोश्री” नावाचे पुस्तक लिहिले.

मराठ्यांनी आणि अहिल्याबाई यांनी हिंदू धर्माच्या सर्व पैलूंना पुनरुज्जीवित करण्यात योगदान दिले, परंतु अहिल्याबाई यांचे तीर्थक्षेत्रांच्या पुनरुज्जीवनातील योगदान विशेष उल्लेखनीय आहे. सुमारे दहा शतकांच्या परकीय आक्रमणांमुळे भारतातील अनेक तीर्थस्थाने नष्ट झाली होती. मराठ्यांनी हिंदू समाज आणि त्याच्या संस्थांच्या पुनर्रचनेत महत्त्वाची भूमिका बजावली. अहिल्याबाई यांनी आपल्या दानशील कार्याद्वारे अनेक मंदिरांचे पुनर्निर्माण केले, तीर्थक्षेत्रांमध्ये घाट बांधले, तीर्थयात्रेकरूंसाठी धर्मशाळा बांधल्या आणि पाण्याच्या सुविधा उपलब्ध करून दिल्या.
जॉन माल्कम यांनी अहिल्याबाई यांच्या दानशूरतेबद्दल म्हटले आहे, “राज्याच्या कामकाजातून वाचलेले तास त्यांनी भावभक्ती आणि दानधर्मासाठी दिले आणि उच्च धार्मिक भावनेने त्यांच्या सांसारिक कर्तव्यपूर्तीसाठी त्यांचे मन कणखर केले.”

आदि शंकराचार्य आणि मंडन मिश्र यांच्यातील प्रसिद्ध वादविवाद महिष्मती येथे झाला. ह्या स्थानाचा उल्लेख कालिदासाच्या मेघदूतातही आहे. माहिष्मतीचा उल्लेख इतिहास आणि पुराणांमध्येही आढळतो.

होलकर कुटुंबाची खासियत अशी होती की त्यांनी वैयक्तिक खर्च आणि सार्वजनिक निधी वेगळे ठेवले. बांधकाम कार्यांसाठी होलकर कुटुंबाला मिळालेल्या वैयक्तिक निधीतून खर्च केला गेला. अहिल्याबाई यांच्या सासूबाईंना पेशव्यांकडून त्यांच्या उदरनिर्वाहासाठी काही गावे मिळाली होती. यातून मिळणारे उत्पन्न आणि राणीला मिळालेल्या इतर भेटवस्तूंमधून वैयक्तिक निधी तयार झाला. मल्हार राव यांनी आपल्या धनगर समाजातील प्रथेनुसार पेशव्यांकडे आपल्या पत्नीसाठी अनुदानाची विनंती केली होती. अहिल्याबाई यांना त्यांच्या सासूच्या मृत्यूनंतर सुमारे सोळा कोटींचा हा निधी वारसाहक्काने मिळाला. पेशव्यांच्या पत्रातून याची पुष्टी होते. आपला मुलगा मालेराव यांच्या मृत्यूनंतर अहिल्याबाई यांनी हा वैयक्तिक निधी दानधर्मासाठी वापरण्याचा निर्णय घेतला. त्यांच्या सर्व बांधकामकार्यांना याच निधीतून अर्थसाहाय्य मिळाले.

मल्हार राव यांच्या हयातीत अहिल्याबाई यांनी अनेक तीर्थक्षेत्रांना भेटी दिल्या होत्या. तीर्थयात्रेकरूंना होणारा खर्च आणि त्यांना सहन कराव्या लागणाऱ्या अडचणींची त्यांना जाणीव होती. त्यांनी आपली वैयक्तिक संपत्ती तीर्थयात्रा सुविधांच्या नूतनीकरणासाठी खर्च करण्याचा निर्णय घेतला. भारतातील प्रत्येक प्रमुख तीर्थक्षेत्रावर अहिल्याबाई यांच्या उदारतेचा आणि सार्वजनिक कार्याचा ठसा आहे. केदारनाथ, बद्रीनाथ, रामेश्वरम, पंढरपूर, सोमनाथ आणि पुरी यांसारख्या भारताच्या सर्व कोपऱ्यांमध्ये सुविधा उपलब्ध आहेत. या सुविधांचे कायम देता याव्या म्हणून यासाठी त्यांनी कायमस्वरूपी आर्थिक व्यवस्था देखील केली.

अहिल्याबाई यांनी गझनी महमूदने नष्ट केलेले सोमनाथ मंदिराचा देखील जीर्णोद्धार केला . हे मंदिर मूळ सोमनाथ मंदिरापासून थोडे दूर आहे. मूळ ठिकाणी भव्य सोमनाथ मंदिराच्या पुनर्बांधणीनंतर सुमारे ७५ वर्षांनंतरही, अहिल्याबाई यांनी बांधलेल्या मंदिरात नियमित पूजा होते. अहिल्याबाई यांच्या सोमनाथ मंदिराला तीर्थयात्रेकरूंची सतत वर्दळ असते.

अहिल्याबाईंनी सर्व तीर्थक्षेत्री विकास कार्ये केली. आठ ज्योतिर्लिंगांमध्ये अहिल्याबाईंच्या योगदानाची नोंद आहे. आणखी चार ज्योतिर्लिंगांमध्ये होळकरांचे योगदान नोंदवले आहे, परंतु कोणी ते केले हे स्पष्ट नाही. त्यांनी अयोध्या, मथुरा, द्वारका, हरिद्वार, बनारस, कांची आणि उज्जैन या सात पुर्‍यां (मोक्ष नगरी) मध्ये योगदान दिले. तसेच, त्यांनी पुरी, द्वारका, रामेश्वरम आणि बद्रीनाथ या चार धामांमध्येही योगदान दिले.

अहिल्याबाईंनी अनेक मंदिरांना गंगा जल पुरवण्याची योजना केली होती. ही व्यवस्था दर वर्षी शिवरात्रीच्या दिवशी गंगोत्री पासून त्या मंदिरांपर्यंत होती. ह्या मंदिरांमध्ये ज्योतिर्लिंग,पशुपतीनाथ,गोकर्ण आणि पंढरपूर येथील मंदिरे आहेत. ही परंपरा अजूनही चालू आहे आणि अहिल्याबाईंनी ज्यांना ही जबाबदारी दिली होती, त्या ब्राह्मणांचे वंशज अजूनही ही काम श्रद्धेने करतात.