ಈ ಎಲ್ಲ ವಿಚಾರಗಳೂ ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಿರಿ ಸಂಪದದ ಬಾಂಧವ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿನದು ಎಂದೇ ಹೇಳಬಹುದು. ಕ್ಷೀರಸಾಗರ ಸಮುದ್ಭವೆಯಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ಸಂಪತ್ತಿನ ದೇವತೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದಂದೇ. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ಸುಧಾಮನ ಮನೆಯನ್ನು ಅರಮನೆಯನ್ನಾಗಿಸಿದ್ದು, ಕುಬೇರನು ದೇವತೆಗಳ ಕೋಶಾಧ್ಯಕ್ಷನಾದದ್ದೂ ಈ ದಿನದಂದೇ. ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಿ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರ ಹಾಗೂ ಇತರ ಮುನಿಗಳು ದೇವಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ವ್ರತವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡದ್ದು, ಅನ್ನಪೂರ್ಣಾ ದೇವಿಯು ಶಿವನಿಗೆ ಅನ್ನವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದೂ ಸಹ ಇದೇ ದಿನದಂದು ಎಂದು ನಮ್ಮ ಪುರಾಣಗಳು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ. ಮೂಲ: ವನಮಾಲಿ. ಆಕ್ಷಯ ತೃತೀಯ.

Picture – Raja Ravi Varma painting of Annapoorani

ಅಕ್ಷಯ ಎಂದರೆ ‘ಅವಿನಾಶಿ’ , ‘ಮುಗಿಯದ’, ‘ನಿರಂತರ’ ಎಂದು. ತೃತೀಯವೆಂದರೆ ವೈಶಾಖ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಮೂರನೆಯ ದಿನ. ಈ ದಿನವು ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರವಾಗಿದ್ದು , ಹಬ್ಬವಾಗಿ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಆಚರಣೆಯು ಉಪವಾಸ, ಅಕ್ಷತೆಯೊಂದಿಗೆ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಆರಾಧನೆ ಹಾಗೂ ದಾನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ದಿನ ಮಾತಿನಲ್ಲಾಗಲೀ, ಕೃತಿಯಲ್ಲಾಗಲಿ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಹಾಗೂ ತ್ಯಾಗವು, ಅಕ್ಷಯವಾಗುವುದು ಎಂಬ ಭಾವನೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದಿನದಂದು ಕೈಗೊಂಡ ಉಪವಾಸವು ಅಕ್ಷಯವಾದ ಫಲವನ್ನು ನೀಡುವುದು. ಈ ‘ಅವಿನಾಶಿ’ ಅಥವಾ ‘ನಿರಂತರತೆ’ ಯ ಭಾವವು ಈ ಹಬ್ಬದ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಈ ರಸಪ್ರಶ್ನೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದಕ್ಕೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಮೂಲ: ಪಿ.ವಿ. ಕಾಣೆ, History of Dharmashastras.

Picture – Mahalakshmi emerging from Ksirasagara

ನಾಲ್ಕು ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಶುಭಪ್ರದವೆಂದೂ, ಮಂಗಳಕಾರಕವೆಂದೂ ನಮ್ಮ ಜನಗಳ ಭಾವನೆ. ಈ ಗುಂಪಿನ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಮಹತ್ವವನ್ನು ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯ ಹಬ್ಬವೊಂದೇ ಹೊಂದಿದೆ. ಇನ್ನುಳಿದ ಮೂರು ಹಬ್ಬಗಳೆಂದರೆ ದೀಪಾವಳಿ, ದಸರಾ ಹಾಗೂ ಚಾಂದ್ರಮಾನ ಯುಗಾದಿ. ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಅಕ್ಷಯ ತದಿಗೆಯನ್ನು ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಆಚರಿಸಿದರೆ, ಎಲ್ಲ ತೃತೀಯಗಳನ್ನೂ ಆಚರಿಸಿದ ಪುಣ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಗುವುದು. ಅಂದು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಪೂರ್ಣ ಉಪವಾಸ ವ್ರತವು ಒಂದು ರಾಜಸೂಯ ಯಾಗಕ್ಕೆ ಸಮವಾಗುವುದು ಎಂದು ಭಾವನೆ ಇದೆ. ಮಹರ್ಷಿ ನಾರದರು ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ ಅಕ್ಷಯ ತದಿಗೆಯ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ಹೀಗಿದೆ – ರಾಜ ಅಂಬರೀಶನು ತನ್ನ ರಾಜ್ಯ, ಪ್ರಜೆಗಳು, ಸಂಪತ್ತು, ಆಪ್ತರು ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲಾ ವಿಚಾರವಾಗಿಯೂ ಸಂತುಷ್ಟನಾಗಿದ್ದನು. ತನ್ನ ಈ ಅತಿ ಸಂತೃಪ್ತ ಜೀವನವು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತೆಂದು ಅಂಬರೀಶ ಮಹಾರಾಜನು ನಾರದರನ್ನು ಕೇಳಲು, ನಾರದರು ಅಂಬರೀಶ ಮಹಾರಾಜನ ಪೂರ್ವ ಜನ್ಮದ ಕಥೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿದರು. ಪೂರ್ವ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಅಂಬರೀಶ ಮಹಾರಾಜನು ದೇವದಾಸ ಎಂಬ ಒಬ್ಬ ಅಕ್ಕಸಾಲಿಯಾಗಿದ್ದನು. ಅವನು ದಾಸಿಯಾಗಿದ್ದ ರೂಪವತಿ ಎಂಬವಳಲ್ಲಿ ಅನುರಕ್ತನಾಗಿದ್ದನು. ಅವಳು ಬಹಳ ದೈವಶ್ರದ್ಧೆಯುಳ್ಳವಳಾಗಿದ್ದು, ಅಕ್ಷಯ ತದಿಗೆಯಂದು ಬ್ರಾಹ್ಮಣನೊಬ್ಬನಿಗೆ ದಾನವಾಗಿ ಕೊಡುವುದಕ್ಕೆ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಚಿನ್ನದ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಡುವಂತೆ ದೇವದಾಸನನ್ನು ಕೇಳಿದಳು. ಅವನು ಸಂತೋಷದಿಂದ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟನು. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಅವಳು ಬ್ರಾಹ್ಮಣನೊಬ್ಬನಿಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿ, ಆ ವಿಶೇಷ ದಿನದ ಅಂಗವಾಗಿ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನೂ ಕೈಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ದೇವದಾಸನಿಗೆ ಹೇಳಿದಳು. ದೇವದಾಸನು ಅದನ್ನೂ ನೆರವೇರಿಸಿದನು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ದೇವದಾಸ ಹಾಗೂ ರೂಪವತಿಯರು ತಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ರಾಜದಂಪತಿಗಳಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದರು. ಮೂಲ: ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಠ, Hindu Festivals and Sacred Days. ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣ, ಪದ್ಮ ಪುರಾಣ.

Picture – Subh Muhurat

ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಚಾರ್ ಧಾಮ್ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ದೀಪಾವಳಿಯ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಚಳಿಯು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ದೇವತಾ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿನ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಳಿಕ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪುನಃ ತೆರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದಂದು ಗಂಗೋತ್ರಿ ಹಾಗೂ ಯಮುನೋತ್ರಿಗಳ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದರೆ, ಕೇದಾರನಾಥ ಹಾಗೂ ಬದರಿನಾಥ ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಬಳಿಕ ತೆರೆಯುತ್ತವೆ. ಗಂಗೆ ಹಾಗೂ ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದ ಸಂಬಂಧ ಬಹಳ ಗಾಢವಾದದ್ದು. ಗಂಗೆಯು ಧರೆಗಿಳಿದಿದ್ದು ಅಕ್ಷಯ ತದಿಗೆಯಂದು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ನಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೆ ಮೊದಲೇ ಬಂದಿರುವಂತೆ ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯಕ್ಕೂ, ಅನಂತತೆಗೂ (ನಿರಂತರವಾಗಿ ಹರಿಯುವ ಗಂಗೆಯಂತೆ) ಸಂಬಂಧ ಗಾಢವಾದದ್ದು. ಮೂಲ: ಉತ್ತರಾಖಂಡ ಸರ್ಕಾರ.

Picture – Route to Gangotri

ಆದಿನಾಥನೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧನಾದ ಋಷಭದೇವನು ಜಿನ ತೀರ್ಥಂಕರರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗನು. ನಿಪುಣ ರಾಜನೀತಿಜ್ಞನಾಗಿದ್ದ ಅವನ ರಾಜಧಾನಿ ಅಯೋಧ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದಿತು. ಋಷಭದೇವನು ತನ್ನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪರಿತ್ಯಜಿಸಿ, ತಪೋನಿರತನಾದನು. ಅವನು ೧೩ ತಿಂಗಳು ಸುದೀರ್ಘ ಉಪವಾಸ ವ್ರತವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡನು. ಆ ಉಪವಾಸ ವ್ರತದ ಕಡೆಯ ಆರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ, ತಪೋಭಂಗವಾಗಬಾರದೆಂದು ಜನರು ನೀಡಿದ ಆಹಾರವನ್ನೂ ತ್ಯಜಿಸಿದನು. ತನ್ನ ವ್ರತವು ಪೂರ್ಣವಾಗುತ್ತಲೂ ಋಷಭದೇವನು ಹಸ್ತಿನಾಪುರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದನು. ಆಗ ಅರಸನಾಗಿದ್ದ ಶ್ರೇಯಾಂಶನು ತಪಸ್ವಿಗಳಿಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ ಕಬ್ಬಿನ ರಸವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿದನು. ತಪೋನಿರತನಾಗಿದ್ದ ಋಷಭದೇವನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಮೊದಲ ಆಹಾರ ಇದಾಗಿದ್ದಿತು. ಉಪವಾಸವ್ರತವು ಸಮಾಪ್ತಿಯಾದ ದಿನ ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯವಾಗಿದ್ದಿತು. ಇಂದಿಗೂ ಸಹ, ಪರ್ಯಾಯ ಉಪವಾಸ ವ್ರತವನ್ನಾಚರಿಸುವ ಜೈನರು, ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದಂದು ಹಸ್ತಿನಾಪುರದಲ್ಲಿ ಪಾರಣೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವರು. ಈ ಉಪವಾಸ ವ್ರತಕ್ಕೆ ‘ವಾರ್ಷಿ ತಪ’ವೆಂದು ಹೆಸರು. ಮೂಲ: Natubhai Shah. Jainism. The World of Conquerors.

Picture – Adinath receiving sugarcane juice from Shreyansa

ಇಂದ್ರದ್ಯುಮ್ನ ಮಹಾರಾಜನು ಅವಂತಿಯ ಅರಸನಾಗಿದ್ದನು. ಪುರಿಯ ಜಗನ್ನಾಥ ಮಂದಿರದ ದೇವತಾ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಹಾಗೂ ರಥದ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಲು ಇವನಿಗೆ ದೈವಾನುಗ್ರಹವಾಯಿತು. ಇಂದ್ರದ್ಯುಮ್ನ ಮಹಾರಾಜನು ಈ ರಥದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಒಬ್ಬ ಆಚಾರ್ಯನನ್ನು ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದಂದು ನೇಮಿಸಿದನು. ಸ್ವಯಂ ಶ್ರೀ ಜಗನ್ನಾಥನೇ ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದಂದು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬೇಕಾದ ಉತ್ಸವ ಕೈಂಕರ್ಯಗಳನ್ನುತಿಳಿಸಿದನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ. ಅಂದು ಜಗನ್ನಾಥನ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಗಂಧಲೇಪನ ಮಾಡುವುದೆಂದೂ ಅಪ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದನಂತೆ. ಇಂದಿಗೂ ಶ್ರೀ ಜಗನ್ನಾಥನ ರಥದ ನಿರ್ಮಾಣವು ಅಕ್ಷಯ ತದಿಗೆಯಂದು ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ರಥಕ್ಕಾಗಿ ಬೇಕಾಗಿರುವ ಮರದ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಆಚಾರ್ಯನೇ ಕತ್ತರಿಸುವನು. ಮುಂದಿನದನ್ನು ಬಡಗಿಯು ನಿರ್ವಹಿಸುವನು. ಮತ್ತೊಂದು ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರ ವಿಚಾರವೆಂದರೆ, ಪುರಿಯಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ವಿಶಾಖಪಟ್ಟಣದ ಬಳಿಯಿರುವ ಸಿಂಹಾಚಲದಲ್ಲಿನ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ವಾಮಿಯು ವರ್ಷದಲ್ಲಿನ ಅಷ್ಟೂ ದಿನಗಳೂ ಗಂಧದಿಂದ ಲೇಪಿತನಾಗಿರುವನು. ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದ ದಿನದಂದು ಮಾತ್ರ ಆ ಸ್ವಾಮಿಯು ಗಂಧಾಲಂಕಾರವಿಲ್ಲದೆಯೇ ದರ್ಶನ ಕೊಡುವನು. ಮೂಲ: ಸ್ಕಾಂದ ಪುರಾಣ; ಎಂ. ವಿ. ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ. ಶ್ರೀ ಜಗನ್ನಾಥ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಂ.

Pictrue – Indradyumna Sarovar at Puri

ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಿ ಜಮದಗ್ನಿ ಹಾಗೂ ರೇಣುಕೆಯರ ಮಗನಾದ ಪರಶುರಾಮನು ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದಂದು ಹುಟ್ಟಿದನು. ಹಾಗಾಗಿ ಪರಶುರಾಮ ಜಯಂತಿಯನ್ನು ಅಂದು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಂದೆಯ ಆಜ್ಞೆಯಂತೆ ಪರಶುರಾಮನು ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಹತ್ಯೆಮಾಡಿದನು. ಸುಪ್ರೀತನಾದ ತಂದೆಯು ವರವನ್ನು ಕೊಡಲು, ದುಃಖತಪ್ತನಾದ ಪರಶುರಾಮನು, ತನ್ನ ತಾಯಿಯನ್ನು ಬದುಕಿಸಬೇಕೆಂದು ಬೇಡಿದನು. ರೇಣುಕಾ ದೇವಿಯು ಜೀವಂತಳಾದಳು. ನಂತರ ಕ್ಷತ್ರಿಯನಾದ ಕಾರ್ತವೀರ್ಯಾರ್ಜುನನಿಂದ ಜಮದಗ್ನಿಯ ಹತ್ಯೆಯಾಯಿತು. ರೇಣುಕಾದೇವಿಯು ಸತಿ ಸಹಗಮನವನ್ನು ಮಾಡಿದಳು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ರೊಚ್ಚಿಗೆದ್ದ ಪರಶುರಾಮನು ೨೧ ಬಾರಿ ಭೂಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ ಸರ್ವನಾಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣನಾದನು. ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ‘ರೇಣುಕಾ ಜೀ’ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಸರೋವರವೊಂದು ಇದೆ. ಸ್ಥಳ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ ಇದೇ ಪರಶುರಾಮರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವೆಂದೂ, ಜಮದಗ್ನಿ ಋಷಿಯ ಹತ್ಯೆಯ ನಂತರ ರೇಣುಕೆಯು ಇದೇ ಸರೋವರಕ್ಕೆ ಹಾರಿ ಪ್ರಾಣವನ್ನು ಬಿಟ್ಟಳೆಂದೂ ನಂಬಿಕೆ. ಎತ್ತರದಿಂದ ನೋಡಲು, ಈ ಸರೋವರವು ಮುದುಡಿಕೊಂಡ ಹೆಂಗಸಿನ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಇದ್ದು, ಇದೇ ರೇಣುಕಾ ದೇವಿಯ ರೂಪವೆಂದು ಇಲ್ಲಿನ ಐತಿಹ್ಯ. ಈ ಸರೋವರಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿರುವ ಸಣ್ಣದೊಂದು ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಜಮದಗ್ನಿಗಳು ತಪಸ್ಸನ್ನಾಚರಿಸಿದರೆಂದೂ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಈ ಸರೋವರದ ಬಳಿಯೇ ಸಣ್ಣದೊಂದು ಕೊಳವಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಪರಶುರಾಮ ಕೊಳವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ರೇಣುಕಾ ದೇವಿ ಹಾಗೂ ಪರಶುರಾಮರ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಚಿಪ್ಲನ್, ಕೇರಳದ ತಿರುವಲ್ಲಮ್ ಮತ್ತು ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ನಿರ್ಮಂದ್ ನಲ್ಲಿಯೂ ಮುಖ್ಯವಾದ ಪರಶುರಾಮ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಕ್ಷತ್ರಿಯರ ವಿನಾಶದ ಬಳಿಕ ಪರಶುರಾಮನು ತನ್ನ ಕೊಡಲಿಯನ್ನು ಗೋಕರ್ಣದ ಬಳಿ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಎಸೆಯಲು, ಸಮುದ್ರವು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಸರಿದು, ಕರ್ನಾಟಕದ ಗೋಕರ್ಣದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಕೇರಳದವರೆಗಿನ ಪ್ರದೇಶವು ತೆರವಾಗಿ, ಪರಶುರಾಮ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಯಿತು ಎಂದು ಪ್ರತೀತಿ. ಮೂಲ : ಪಿ. ವಿ. ಕಾಣೆ, History of Dharmashastras, Government of Himachal Pradesh.

Picture – Renukaji lake in Himachal Pradesh

ಅಕ್ಷಯ ಪಾತ್ರ – ಈ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಶಾಲೆಯ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಇಸ್ಕಾನ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಹರಿದಾಸರು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇದು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ. ಇದು ಪ್ರತಿದಿನವೂ ೨೨.೫ ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಕ್ಕಳ ಹಸಿವೆಯನ್ನು ನೀಗಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಆರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ, ೪೦೦ ಕೋಟಿಗೂ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟು ಸತ್ವಯುತ ಆಹಾರವನ್ನು ವಿತರಿಸಿದೆ. ಅಕ್ಷಯ ಪಾತ್ರೆಯ ಕಾರ್ಯವು ೧೬ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ೭೫ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ನಿತ್ಯವೂ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಹಲವಾರು ಅಡುಗೆ ಶಾಲೆಗಳಿಂದ ನಡೆಯುವ ಈ ಸತ್ಕಾರ್ಯವು ೨೩೦೦೦ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಉದಾರ ಹೃದಯಿಗಳ ದೇಣಿಗೆ ಹಾಗೂ ಸರ್ಕಾರದ ಮಿಡ್ ಡೇ ಮೀಲ್ ಯೋಜನೆಯ ಧನಸಹಾಯವು ಸರಿಸಮನಾಗಿ, ಈ ಸತ್ಕಾರ್ಯವು ಸಾಕಾರಗೊಳ್ಳಲು ಆಧಾರವಾಗಿದೆ. ಮೂಲ: ಅಕ್ಷಯ ಪಾತ್ರ ಫೌಂಡೇಶನ್.

Picture – Akshaya Patra mechanised kitchen

ಪಾಂಡವರು ವನವಾಸಕ್ಕೆ ತೆರಳಲು, ಹಲವಾರು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ತಮ್ಮ ಬಳಗದವರೊಡನೆ ಅವರನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದರು. ಯುಧಿಷ್ಠಿರನಿಗೆ ಅವರ ಭೋಜನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತೆಯಾಗಲು, ಪಾಂಡವರ ಪುರೋಹಿತರಾದ ಧೌಮ್ಯರು ಅವನಿಗೆ ಸರ್ವ ಪೋಷಕನಾದ ಭಗವಾನ್ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುವಂತೆ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಯುಧಿಷ್ಠಿರನು ದಿವಾಕರನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು, ಪ್ರಸನ್ನನಾದ ಸೂರ್ಯನು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಾಗಿ ಅನ್ನದ ಕೊರತೆಯನ್ನು ನೀಗುತ್ತಾನೆ. ಪಾಂಡವರ ಅಡುಗೆಮನೆಯು ಯಾವಾಗಲೂ ಹಣ್ಣು-ಹಂಪಲು, ಗೆಡ್ಡೆ-ಗೆಣಸು, ಮಾಂಸ ಹಾಗೂ ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದೆಂದು ಅನುಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ಪರಿಷ್ಕೃತ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷಯ ಪಾತ್ರೆಯ ಕಥೆಯಿಲ್ಲ. ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ಭಗವಂತನು ಯುಧಿಷ್ಠಿರನಿಗೆ ಎಷ್ಟುಬೇಕಾದರೂ ಅನ್ನವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಅಕ್ಷಯ ಪಾತ್ರೆಯನ್ನು ವರವಾಗಿ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ದ್ರೌಪದಿಯು ಅಂದಿನ ಊಟವನ್ನು ಮಾಡುವವರೆಗೆ ಅಕ್ಷಯವಾಗಿ ಅನ್ನವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪಾತ್ರೆಯು ಅವಳ ಭೋಜನವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ, ಅಂದಿಗೆ ಒದಗಿಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಪುನಃ ಮಾರನೆಯ ದಿನಕ್ಕೆ ಒದಗಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಇದನ್ನೇ ಹವಣಿಸಿಕೊಂಡು, ದ್ರೌಪದಿಯ ಭೋಜನಾನಂತರ ಭಿಕ್ಷಕ್ಕೆ ಬಂದ ದುರ್ವಾಸ ಮುನಿಯ ಪರಿವಾರಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ಭೋಜನವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದೆಂದು ತಲ್ಲಣಿಸಿದರು. ಆಗ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಅಕ್ಷಯ ಪಾತ್ರೆಗೆ ಅಂಟಿದ ಒಂದೇ ಅಗುಳನ್ನು ತಿಂದು ಪಾರಣೆಗೂ ಮೊದಲೇ ದುರ್ವಾಸನ ಪರಿವಾರದವರೆಲ್ಲರ ಹಸಿವೆಯನ್ನೂ ಹಿಂಗಿಸಿದನು. ಮೂಲ: Arjun Bharadwaj and Hari Ravikumar. Essential Mahabharata

Picture – Rock art believed to be Pandavas and Draupadi with Akshaya Patra at Amba Teerth, Karnataka

ತ್ರೇತಾಯುಗವು ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದಂದು ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ದಿನದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ಸ್ನಾನ, ಜಪ, ತಪ, ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯ, ತ್ಯಾಗ ಇವುಗಳು ಅಕ್ಷಯವಾಗುವುವು. ಭಗವಾನ್ ಗಣೇಶನು ವೇದವ್ಯಾಸ ಮಹರ್ಷಿಗಳ ಆಶಯದಂತೆ ಮಹಾಭಾರತವನ್ನು ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದಂದೇ ಬರೆಯಲಾರಂಭಿಸಿದನು. ಈ ಕಥಾಭಾಗವು ಪರಿಷ್ಕೃತ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲವಾದರೂ, ಈ ದಿನದ ಮಹತ್ವವನ್ನೂ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನೂ ಒತ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಮೂಲ: ಪಿ.ವಿ. ಕಾಣೆ, History of Dharmashastras.

Picture – Pattachitra painting of Dasavaratha that spans all yugas.