ആൾവാറുമാർ തമിഴ്നാട് – കേരള പ്രദേശങ്ങളിൽ വസിച്ചിരുന്നവരാണ്‌. സമൂഹത്തിന്റെ എല്ലാ തലത്തിൽ നിന്നുമുള്ള 12 സന്യാസിമാരായിരുന്നു ഇവർ. ഈ 12 പേരിൽ ആണ്ടാൾ എന്ന സന്യാസിനിയും ഉണ്ടായിരുന്നു. “മുഴുകിയിരിക്കുന്നത്” എന്നാണു ആൾവാർ എന്നതിന്റെ വാച്യാർത്ഥം. അവരുടെ വിഷ്ണുവിനോടും കൃഷ്ണനോടുമുള്ള നിസ്സീമമായ ഭക്ത ജപമാണ് ഭാരതത്തിലെ മറ്റു ഭക്ത കവികളെ ഇത്തരത്തിലുള്ള കവിതകൾ എഴുതുവാൻ പ്രചോദിപ്പിച്ചത്. ഉദാഹരണത്തിന്,
എന്റെ ആത്‌മാവ്‌ സന്താപത്താൽ ഉരുകുന്നു; ഞാൻ മരിച്ചാലോ, ജീവിച്ചിരുന്നാലോ അങ്ങേർക്കു ഒരു ശ്രദ്ധയുമില്ല (ആണ്ടാൾ)
സന്ധ്യ വന്നു ചേർന്നു, പക്ഷെ ഇരുണ്ട നിറമുള്ളവൻ വന്നില്ല (നമ്മാഴ്വാർ).

ആണ്ടാൾ ഭിക്ഷുകിയുടെ ഈ ചിത്രം www.ramanuja.org നിന്നുള്ളതാണ്.

ലിംഗായത്തുകൾ വീരശൈവസന്യാസിമാരെ പിന്തുടരുന്നവരാണ്. വീരശൈവന്മാരും (വീരപരിവേഷമുള്ള ശിവഭക്തന്മാർ), ലിംഗായത്തുകളും എല്ലാ തരം (ജാതി, ലിംഗo മുതലായ) വിവേചനങ്ങൾക്കും എതിരെ ശബ്ദമുയർത്തുന്നതിനു പേര് കേട്ടവരായിരുന്നു. അക്ക മഹാദേവി ആത്‌മസാക്ഷാത്കാരത്തിനായി വിവാഹത്തേയും സമൂഹത്തിനെയും ഉപേക്ഷിച്ചു. അവർ പുകൾപെറ്റ വീരശൈവ “അനുഭവ മണ്ഡപത്തിൽ” വന്ന് അവിടെയുണ്ടായിരുന്ന “അല്ലമ്മ” എന്ന മറ്റൊരു സന്യാസിവര്യയുമായി സംവാദത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടു. ഇതാണ് അവരുടെ “വചനങ്ങൾ” ആയി നമുക്ക് ലഭിച്ചിട്ടുള്ളത്. അക്ക മഹാദേവി വസ്ത്രങ്ങൾ ഉപേക്ഷിച്ചു അവർക്കു പ്രകൃത്യാ ഉണ്ടായിരുന്ന വലിയ ജടാഭാരം കൊണ്ട് സ്വയം പൊതിഞ്ഞു. ശിവനാണ് തന്റെ ഭർത്താവെന്നു പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്തു.

വിക്കിമീഡിയ ചിത്രം കർണാടകത്തിലെ ഷിമോഗയിൽ ഉടത്തടി എന്ന അക്ക മഹാദേവിയുടെ ജന്മസ്ഥലത്തു സ്ഥാപിച്ചിട്ടുള്ള ഒരു പ്രതിമയുടേതാണ്.

ലാൽ ദേദ് സ്വയം ഒരു ശൈവ യോഗിനി എന്ന് വിളിക്കുകയും “അല്ലയോ നീലകണ്ഠനായ ഭഗവാനേ, എന്നിലും താങ്കളെപ്പോലെ ആറു മൂല ഘടകങ്ങൾ തന്നെയാണുള്ളതെങ്കിലും നാം അകന്നിരിക്കുന്നതിന്നാൽ ഞാൻ ദുഃഖപരവശയാണ്”. അവരുടെ വാക്കുകൾ ആത്മകഥാപരമാണ് . അവരുടെ പിതാവ് അവർക്കു വിദ്യാഭ്യാസം നൽകുകയും ഒരു ബ്രാഹ്മണ കുടുംബത്തിലേക്ക് അവരെ വിവാഹം ചെയ്തയക്കുകയും ചെയ്തു. ദാമ്പത്യജീവിതം സന്തോഷപ്രദമല്ലാതിരുന്നതുകൊണ്ടു അവരാ വീട് വിട്ട്, നാട് ചുറ്റുന്ന ഒരു സന്യാസിനിയായി. അവരുടെ വാക്കുകൾ കേൾക്കാനും, അത്ഭുതപ്രവൃത്തികൾ കാണാനുമായി ആൾക്കാർ പലയിടത്തും തടിച്ചുകൂടി. എല്ലാവരും അവരെ സ്വന്തമെന്നു പറഞ്ഞു. പഴയ ഹീബ്രു നബികളെപ്പോലെ ഉന്മത്തയായി അവർ നൃത്തം ചെയ്യാറുണ്ടെന്നും ഒരു മുസ്ലിം രേഖയിൽ കാണുന്നുണ്ട്.

ലല്ലയുടെ ഈ ചിത്രം www.historified.in എന്ന വെബ്സൈറ്റിൽ നിന്നാണ്. കാശ്മീരി സ്ത്രീകൾ ധരിക്കുന്നതു പോലെയുള്ള ശിരോവസ്ത്രവും, മുടി പിന്നിയിട്ടിരിക്കുന്നതും ശ്രദ്ധയിൽപ്പെടുമല്ലോ.

ശ്രീകലാഹസ്തി ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രതിഷ്ഠ ശിവനാണ്: ശ്രീ-(ചിലന്തി, കലാ-(സർപ്പം), ഹസ്തി (ആന) – എല്ലാം ശിവനെക്കുറിച്ചുള്ള കഥകളിലുള്ള ജന്തുക്കളാണ്. ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ പഞ്ചഭൂതങ്ങൾക്കായി സമർപ്പിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള അഞ്ചു ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ വായുവിനെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്ന ക്ഷേത്രമാണ് ശ്രീകലാഹസ്തി. ചാണകത്താൽ ജട പിടിപ്പിച്ച മുടിയോടു കൂടിയ ശിവഭക്തൻ എന്നാണ് ധുർജ്ജതി എന്ന പേര് സൂചിപ്പിക്കുന്നത് . ഈ സന്യാസിമാർ ജാതിയും കുലവും നിഷേധിച്ചു ശിവന്റെ പിന്തുടർച്ചക്കാരെന്നാണ് അവകാശപ്പെടുന്നത്. രാജകീയ സഭകളിൽ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്ന പരിഷ്‌കൃതമായ തെലുങ്കു ഭാഷയിലാണ് ധുർജ്ജതിയുടെ കവിതകൾ എഴുതപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്. വികാരസാന്ദ്രമായ ഭക്തിയും ലൗകിക ജീവിതത്തിലെ നിരാശയും അതിൽ നിഴലിക്കുന്നുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ജീവിതത്തെക്കുറിച്ചു അധികമൊന്നും അറിയില്ലെങ്കിലും കവി താൻ ചെറുപ്പത്തിൽ ചെയ്തുപോയ ദുഷ്കർമങ്ങളെയോർത്തു ക്രുദ്ധനാകുന്നുണ്ട്. ധുർജ്ജതി എഴുതുന്നു, “വികാരത്തള്ളിച്ചയിൽ എന്റെ യൗവ്വനം നഷ്ടപ്പെട്ടു. കറങ്ങുന്ന ഈ ലോകത്തിൽ ഇനി തുടരുവാൻ വയ്യ. അല്ലയോ, കലാഹസ്തി ഭഗവാനേ, എന്നെ ഇച്ഛയേയില്ലാത്ത ഒരുവനാക്കി തന്നാലും”.

ഈ ചിത്രം, www.flickr.com എന്ന വെബ്സൈറ്റിൽ കല്യാൺ കുമാർ എന്ന വ്യക്തി പങ്കുവെച്ച ശ്രീകലാഹസ്തി ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മുകളിൽ നിന്നുമുള്ള കാഴ്ചയുടേതാണ്.

കർണാടകത്തിലെ ഉഡുപ്പിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് പ്രവർത്തിച്ചിരുന്ന, മധ്വ ആചാര്യ ആണ് വേദാന്തത്തിലെ ദ്വൈത വാദം ക്രമപ്പെടുത്തിയത്. “വർക്കരി” എന്നാൽ പ്രതീക്ഷയോടെ തന്റെ ഭക്തരെ കാത്തിരിക്കുന്ന പന്തർപ്പൂരിലെ വിത്തോഭ അഥവാ വിത്തൽദേവനെ സന്ദർശിക്കാൻ ഉള്ള തീർത്ഥയാത്ര സ്വപ്നം കാണുന്ന യാത്രക്കാരൻ എന്നാണർത്ഥം. വർക്കരി പാരമ്പര്യം ജ്ഞാനദേവനോടെയാണ് (1275 – 96) തുടങ്ങിയത്. അദ്ദേഹം ഗീതയെക്കുറിച്ചുള്ള സുപ്രസിദ്ധ സംസ്‌കൃത വീക്ഷണമായ ജ്ഞാനേശ്വരി രചിച്ച ഭക്തനാണ്. പാരമ്പര്യങ്ങൾ ലംഘിച്ചതിനാൽ സമൂഹത്തിൽ നിന്നും മാറ്റി നിർത്തപ്പെട്ട ഒരു കുടുംബത്തിലെ അംഗമായിരുന്നു അദ്ദേഹം. പതിമൂന്നും പതിനെട്ടും നൂറ്റാണ്ടുകളുടെ ഇടയിൽ വർക്കരി സന്യാസിമാരുടെ ഒരു നീണ്ട നിര തന്നെ ഉണ്ടായിരുന്നു: മുക്‌തബായ്, നാംദേവ്, ജനാബായി, ഏക്‌നാഥ് , തുക്കാറാം മുതൽ പേർ പുറകെ വന്നു. ജ്ഞാനദേവിനെപ്പോലെ തന്നെ അവരെല്ലാം ഒരേസമയം സാമൂഹ്യപരിഷ്കർത്താക്കളും സാഹിത്യകാരന്മാരും ആത്മീയനായകന്മാരും ആയിരുന്നു. സ്ത്രീകളും, കീഴ്‌ജാതിക്കാരും അവരിൽ ഉൾപ്പെട്ടിരുന്നു. യാതൊരു വിവേചനവുമില്ലാതെയാണ് അവർ എല്ലാവരോടും ഇടപെട്ടിരുന്നത്. ദൈവഭക്തി വളരെ സ്വകാര്യവും അഗാധമായ വേദാന്തപരവുമായി മാത്രം പ്രകടിപ്പിച്ചിരുന്ന അവർ എഴുതിയിരുന്നത് മറാഠി ഭാഷയിലാണ്. ജനാബായി ഇങ്ങനെയാണ് എഴുതിയത് -“ഞാൻ ദൈവത്തെ ഭക്ഷിക്കുന്നു, ദൈവത്തെ പാനം ചെയ്യുന്നു, ദൈവത്തിന്റെ മുകളിൽ ഉറങ്ങുന്നു, ദൈവത്തെ വാങ്ങുന്നു, ദൈവത്തെ എണ്ണുന്നു, ദൈവവുമായി ക്രയവിക്രയം നടത്തുന്നു. ശൂന്യതയിൽ പോലും ദൈവമില്ലാതില്ല”.

ചിത്രം: പന്തർപ്പൂരിലെ വർക്കരികളുടെ വാർഷിക വരി; ഉദയകുമാർ പി ആർ ന്റെ വിക്കിമീഡിയ ചിത്രം

പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിൽ നൂതന അഹമ്മദാബാദിൽ താഴ്ന്ന ജാതിയിൽ ജനിച്ച രണ്ടു ഭക്ത സന്യാസിമാർ വളരെ വലിയ പ്രഭാവമുണ്ടാക്കിയിരുന്നു. “ദാദുപന്ദികൾ” ഇപ്പോഴുമുള്ള രാജസ്ഥാനിൽ, ബ്രജ് ഭാഷയില് എഴുതിയിരുന്ന ദാദു ദയാൽ വളരെ പ്രമുഖനായിരുന്നു. അഖ ഭഗത്തിനെ ഇഷ്ടപ്പെടുന്നവർ ഗുജറാത്തിൽ ഇപ്പോഴുമുണ്ട്. അഹമ്മദാബാദിൽ അദ്ദേഹം താമസിച്ചിരുന്ന സ്ഥലം അഖാ നാ ഓർഡോ (അഖായുടെ മുറി) എന്ന പേരിൽ സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ആഭരണവ്യാപാരികളുടെ കുടുംബത്തിൽ ജനിച്ച അഖോയെ ടർബൻ ധരിച്ചു വലിയ കടുക്കനുമിട്ടു ഉഗ്രഭാവത്തിൽ ഉള്ള ഒരു വ്യക്തി ആയിട്ടാണ് കാണിച്ചിരിക്കുന്നത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഛപ്പാസ് (”ഛ” എന്നാൽ ഗുജറാത്തിയിൽ ആറ് എന്നാണ്) എന്നറിയപ്പെടുന്ന ആറ് വരിക്കവിതകൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാവം പോലെത്തന്നെ മൂർച്ചയുള്ള ഭാഷയിൽ ജാതിവ്യവസ്ഥകളേയും, മതങ്ങളിലെ ഇരട്ടത്താപ്പു നയങ്ങളെയും, ദരിദ്രരെ അവഗണിക്കുന്ന ആചാരങ്ങളെയും വിമർശിച്ചിരുന്നു. ഉദാഹരണo: “ഹരിയുമായി യാതൊരു ബന്ധവുമില്ലാത്തവൻ, കാവി വസ്ത്രവും ധരിച്ച്, ഗുരുവിന്റെ വേഷവും കെട്ടിയിരിപ്പാണ്”.

ഈ ചിത്രം അഖ ഭഗത്തിന്റെ അഹമ്മദാബാദിലുള്ള പ്രതിമയുടെ വിക്കിമീഡിയയിലുള്ള ചിത്രമാണ്.

സൂർദാസിന്റെ(15 – 16 നൂറ്റാണ്ട്) കവിതകൾ സമകാലികയായ മീരാഭായിയുടെ കവിതകൾ പോലെ സംഗീതക്കച്ചേരികളിൽ ഇന്നും ശാസ്ത്രീയ-സംഗീതജ്ഞ്ർക്ക് വളരെ ഇഷ്ടപ്പെട്ടവയാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ രചനകൾ സുർസാഗർ എന്ന പേരിൽ ക്രോഡീകരിച്ചു സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. രാമചരിതമാനസ് എഴുതിയ തുളസീദാസിനെപ്പോലെ വടക്കേ ഇന്ത്യയിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഭക്‌തകവികളിൽ ഒരാളായി സൂർദാസും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. വടക്കേ ഇന്ത്യയിൽ അന്ധന്മാരെ സൂർദാസ് എന്ന് പോലും സൂർദാസിന്റെ പ്രശസ്തി മൂലം വിളിക്കപ്പെടുന്നു. “തന്റെ ഇരുണ്ട ഭഗവാനില്ലാതെ, സൂർ, പാമ്പു കടിയേറ്റ് വിഷം മൂലം സന്നി വരുന്ന ഉഴലുന്ന ഒരു പെൺകുട്ടിയെപ്പോലെയാണ്” എന്ന് കവി പറയുന്നതിൽ നിന്ന് നമുക്ക് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭക്തിയുടെ ആഴം മനസ്സിലാക്കാം.

1952ൽ കവി സൂർദാസിന്റെ ആദരണാർത്ഥം ഭാരത സർക്കാർ പുറത്തിറക്കിയ സ്റ്റാമ്പിന്റെ ചിത്രം.

2022 ൽ പഞ്ചാബിൽ ഒരു ഇലക്ഷൻ പ്രചാരണ വേളയിൽ പ്രധാനമന്ത്രി മോദി ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “തന്റെ ഭരണകാലത്ത് എല്ലാവർക്കും ഭക്ഷണം ലഭിക്കണം, ചെറിയവരും വലിയവരും എല്ലാവരും സന്തോഷത്തോടെ ജീവിച്ചാല് രവിദാസ് സന്തുഷ്ഠനാവും” വാരാണസിയിൽ പതിനഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ജനിച്ച രവിദാസ് (അഥവാ റായ് ദാസ്) ഭക്‌ത സന്യാസിമാരിലെ ഏറ്റവും സ്വാധീനമുള്ള കവികളിൽ ഒരാളായിരുന്നു. തൻ്റെ പേരിൽ കുറേ ക്ഷേത്രങ്ങളുള്ള സമകാലിക ദളിത് പ്രതീകമാണ് അദ്ദേഹം. സിഖുകളുടെ ഗുരു ഗ്രന്ഥ് സാഹേബിൽ നാല്പതു ശ്ലോകങ്ങൾ ഇദ്ദേഹത്തിന്റേതായിട്ടുണ്ട്. മീരാബായ് എന്ന മറ്റൊരു പ്രമുഖ ഭക്തസന്യാസിനിയുടെ ഗുരുവുമാണിദ്ദേഹം എന്നാണ് ഐതിഹ്യം. ഹിന്ദു രാജകുടുംബങ്ങളിൽ ഏറ്റവും അന്തസ്സുള്ളവയിൽ ഒന്നായ ചിത്തോർ രാജകുടുംബത്തിലേക്കു വിവാഹം ചെയ്തു കൊണ്ടുവന്ന രാജകുമാരിയായിരുന്നു മീരാഭായി. അവർ വിധവയായി. അപ്പോൾ അവർ കൊട്ടാരം വിട്ടിറങ്ങി, ഒരു വലിയ സന്യാസിനിയായി. അവരുടെ യാത്രകളിൽ ഒരു പക്ഷെ അവർ രവിദാസിനെ കണ്ടിരിക്കാം. രാജകുമാരിയും തൊട്ടുകൂടാത്തവനായിരുന്ന അവരുടെ ഗുരുവിന്റെയും ഐതിഹ്യം സാമൂഹികമായ ഉച്ചനീചത്വങ്ങൾക്ക് ഭക്തിയിൽ ഒരിക്കലും ഒരു സ്ഥാനവുമില്ല എന്ന് ഓർമ്മപ്പെടുത്താനാവും. ഉറവിടം: https://timesofindia.indiatimes.com/india/when-pm-modi-quoted-sant-ravidas-to-counter-rahul-gandhis-king-barb/articleshow/89634558.cms.

വിക്കിമീഡിയയിൽ നിന്നും ഭഗത് രവിദാസിനെ ഒരു ചെരുപ്പുകുത്തിയായി ചിത്രീകരിക്കുന്ന 1800കളിലെ ഒരു പഹാഡി ചിത്രം.

ഹുമയൂണിന്റെ മരണശേഷം രാജപ്രതിനിധിയും, അക്ബർ ചക്രവർത്തിയുടെ അമ്മാവനും, സ്വകാര്യാദ്ധ്യാപകനും, പരിശീലകനുമായിരുന്നു ബൈറാം ഖാൻ. റഹീം ഖാൻ എന്ന അബ്ദുർ റഹീം ഖാൻ-e-ഖനാൻ(1556-1627) ബൈറാം ഖാന്റെ മകനായിരുന്നു. അക്ബറിന്റെ എല്ലാ സൈനീക പര്യവേക്ഷണങ്ങളിലും, പ്രത്യേകിച്ച് ഗുജറാത്തിലേക്കുള്ളത്തിലേക്ക് റഹീം ഖാൻ അക്ബറിനെ അനുഗമിച്ചിരുന്നു. പ്രജകളെപ്പോഴും ചക്രവർത്തിക്കയച്ചിരുന്ന അനേകമപേക്ഷകൾ ശ്രവിച്ചിരുന്ന “മീർ അർദ് (Mir Ard)” ആയും റഹീം ഖാന് സ്ഥാനമുണ്ടായിരുന്നു. ഭക്തകവിത്രയമായിരുന്ന – സുർ, തുൾസി, കബീർ – ഇവരുടെ കൂടെ ഹിന്ദി പാഠ പുസ്തകങ്ങളിൽ നമ്മളിൽ പലരും പലപ്പോഴും പരിചയപ്പെട്ടിട്ടുള്ള റഹിം ദാസ് എന്ന കവിയും ഇദ്ദേഹം തന്നെയാണ്. എങ്ങനെ ജീവിച്ചു മുന്നോട്ട് പോവണമെന്ന് ഉപദേശിക്കുന്ന ”നുഷ്ക (method = ക്രമം)” ഇദ്ദേഹത്തിന്റെയാണ്. ഉദാഹരണം: ബന്ധങ്ങളിലെ പ്രണയത്തിന്റെ നൂലുകളൊരിക്കലും അറ്റു പോവാതെ സൂക്ഷിക്കണം, കാരണം, പിന്നീട് എത്ര നന്നായി കൂട്ടി ചേർത്താലും ഒരു കുരുക്ക് (കെട്ട്) അവിടെ ഉണ്ടാവാം. കൃഷ്ണഭക്തിയ്ക്ക് പേരുകേട്ട റാസ്ഖാൻ, പഞ്ചാബി ഭാഷയിലെഴുതിയിരുന്ന അബ്ദുൾ റഹിം എന്നിങ്ങനെയുള്ള വേറെയും സുപ്രസിദ്ധരായ മുസ്ലിം ഭക്തകവികളുണ്ടായിരുന്നു. ഉറവിടം: https://scroll.in/article/814998/meet-abdur-rahim-khan-e-khanan-who-was-also-the-bhakta-poet-rahim-das.

ചിത്രം: കൊലപാതകത്തിലൂടെ പിതാവിന്റെ മരണശേഷം കുഞ്ഞ്റഹീമിനെ അക്ബറിനെ ഭരമേൽപ്പിക്കുന്നതായി കാണിക്കുന്ന ഒരു മദ്ധ്യകാലീന ചിത്രം.

സംസ്കൃതത്തിലെ “വാതുൽ” എന്ന വാക്കിൽ നിന്നാണ് ബംഗാളി ഭാഷയിലെ “ബാഊൾ” എന്ന വാക്കിന്റെ ഉൽഭവം: സത്യാന്വേഷികൾ, കാറ്റ് കൊണ്ട് ഉൻമത്തരായവർ എന്നൊക്കെയാണിതിനർത്ഥം. അവരുടെ ഉന്മാദത്തോടെയുള്ള ഇടപെടലുകൾ സമൂഹത്തിൽ നടമാടിയിരുന്ന വിവേചനങ്ങളോടും മതപരമായ മാമൂലുകളോടുo എതിരിടാനായിരുന്നു. പൊതുവേ തോഴിലാളിസമുദായങ്ങളിൽ നിന്നുള്ളവരായിരുന്നു ബാഊളുകൾ – ഇവർ ഒരു ആശാന് ചുറ്റും ഒരു സമുദായമായാണ് അധികവും ജീവിച്ചിരുന്നത്. ജീവിതത്തിന്റെയും, സ്നേഹത്തിന്റെയും, ആത്മീയതയുടെയും ആഹ്ളാദം അനുഭവിച്ചറിയുക എന്നതായിരുന്നു അവരുടെ വിശ്വാസപ്രമാണം. അവർ തങ്ങളുടെ തന്നെ അമ്പരപ്പിക്കുന്ന വരികളിലൂടെ കടങ്കഥ പോലെ തോന്നിപ്പിക്കുന്ന പാട്ടുകളാണ് ആലപിച്ചിരുന്നത്. വഴിയോരങ്ങളിൽ നിന്നു പാടുന്നത് ഒരു ജീവിതോപാധി ആയി പിന്നീട് മാറിയെങ്കിലും ബാഊളുകൾ പ്രസിദ്ധരായതും ജനപ്രിയരായതും ഇങ്ങനെയാണ്. ഇവരെപ്പറ്റി ആധികാരികമായി അറിവുള്ള ആമർത്യ സെൻന്റെ അപ്പൂപ്പൻ പറയുന്നതിങ്ങനെയാണ്: “വേദഗ്രന്ഥങ്ങൾ പുരാതനമായ ആഘോഷങ്ങളുടെ അവശേഷങ്ങളാണ്. അവശിഷ്ടങ്ങൾ കൊണ്ട് ജീവിക്കാനായി നമ്മളെന്താ മൃഗങ്ങളാണോ? ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ നമ്മൾ പുതിയതുണ്ടാക്കിയെടുക്കും” അക്ഷോഭ്യവും ശക്തവുമായ വാക്കുകൾ തന്നെ.

Contact Base (CB) വിക്കിമീഡിയയിലേക്ക് പങ്കുവെച്ച 2022ലെ ബാഊൾകളുടെ ഒരു ഘോഷയാത്രയുടെ ചിത്രമാണിത്.

മുസ്ലിം നെയ്ത്തുകാരുടെ കുടുംബത്തിൽ 1398 ൽ വരാണസിയിലാണ് കബീർ ജനിച്ചത്. അദ്ദേഹം ഒരു സുപ്രസിദ്ധ വൈഷ്ണവസന്യാസിയായ രാമാനന്ദനെ തേടി കണ്ടുപിടിച്ചു ശിഷ്യത്വം സ്വീകരിച്ചു. രാമനോട് അഗാധമായ ഭക്തി കബീറിനുണ്ടായിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സരളമായ ‘ദൊഹകൾ’ വടക്കേ ഇന്ത്യയിലെ നിത്യസംഭാഷണങ്ങളിൽ പോലും വരുന്നതാണ്. കഥ സംശയാസ്പദമാണെങ്കിൽ കൂടി തന്റെ മരണശേഷം ഉണ്ടാകാവുന്ന നാടക സമാനമായ പ്രശ്നങ്ങളദ്ദേഹം മുൻകൂട്ടി കണ്ടിരുന്നു എന്ന് വേണം കരുതാൻ. അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ എഴുതി, “നീ മരിക്കുമ്പോൾ നിന്റെ ശരീരത്തെ എന്ത് ചെയ്യും? ഹിന്ദുക്കൾ ദഹിപ്പിക്കും. തുർക്കികൾ ആണെങ്കിൽ കുഴിച്ചിടുകയാണ് ചെയ്യുക. എന്തായാലും ഒരു രീതിയിൽ അല്ലെങ്കിൽ മറ്റൊരു വിധത്തിൽ രണ്ടു കൂട്ടർക്കും വീട് വിടണം. മരണം കർമ്മമാകുന്ന വലയെ മുക്കുവൻ മത്സ്യത്തെ പിടിക്കുന്നത് പോലെ വിരിക്കുന്നു. രാമനില്ലാതെ മനുഷ്യനെന്തു വില? പിന്നീട് ഈ ഗൃഹത്തിൽ നിന്നും അടുത്തതിലേക്കു പോകുമ്പോൾ നീ ദുഖിക്കും.“

1952ൽ ഇന്ത്യ പോസ്റ്റ് കബീറിന്റെ ബഹുമാനാർത്ഥം ഇറക്കിയ സ്റ്റാമ്പ് ആണ് ചിത്രത്തിൽ.

1875ൽ വൈഷ്ണവ കവിയായ ഭാനുസിംഹ എഴുതിയ കവിതകളുടെ ഒരു പരമ്പര കൽക്കത്ത സാഹിത്യരംഗത്തു പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. “ബ്രജബുലി” എന്ന അധികമൊന്നും അറിയപ്പെടാത്ത ഒരു പ്രാദേശികഭാഷയിൽ എഴുതപ്പെട്ട ഈ കവിതകൾ ശ്രദ്ധേയമായിരുന്നു. പിന്നീട് മാറ്റത്തിന് വേണ്ടി തീക്ഷണതയോടെ പ്രവർത്തിക്കുന്നതിന് പേര് കേട്ട ടാഗോർ കുടുംബത്തിലെ ചെറുപ്പക്കാരനായ അനന്തരാവകാശിയുടേതാണ് ഇവയെന്ന് വെളിപ്പെട്ടു. പശ്ചിമേന്ത്യയിലെ ഭക്തിപ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ആനന്ദാവേശത്തിനോട് ഈ കവിതകൾ ഒരു പാട് കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ജയദേവന്റെ ഗീതാഗോവിന്ദം ആണ് ഈ പാരമ്പര്യത്തിന് തുടക്കമിട്ടത്. പിന്നീട് ചൈതന്യ മഹാപ്രഭുവും, വിദ്യാപതി, ചണ്ഡീദാസ, രാംപ്രസാദ്‌ സെൻ പിന്നെയും പലരുമായി ഒരു പരമ്പര തന്നെ ഉണ്ടായി. പതിനഞ്ചാമത്തെ നൂറ്റാണ്ടു മുതൽ അവർ സംസ്കൃതം വിട്ടു ബംഗാളിയിൽ എഴുതാൻ തുടങ്ങി. ടാഗോറിൻ്റെ കവിതകളിൽ ക്രോധവും എതിർപ്പുമുണ്ട്. ഒരു ഉദാഹരണമിതാ – “ഞാൻ എത്ര കാലം മരങ്ങളുടെ മറവിൽ ഒളിച്ചുനിൽക്കണം? എപ്പോഴാണ് അവൻ തന്റെ ഓടക്കുഴലിൽ എന്റെ നീണ്ട പേര് വിളിക്കുന്നത്?”

വിക്കിമീഡിയിലെ ഈ ചിത്രം ഭുവനേശ്വറിലെ ഒഡിഷ സംസ്ഥാന മ്യൂസിയത്തിലുള്ള ജയദേവന്റെ പനയോലയിലെഴുതിയ അസ്സൽ കൈയെഴുത്തു പ്രതിയുടേതാണ്.