ଲୋଥାଲ ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକା ସଭ୍ୟତାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସହର ଥିଲା, ଯାହା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୨୪୦୦ ମସିହାରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଗୁଜୁରାଟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ବିଶ୍ୱର ସର୍ବପୁରାତନ ଜଣାଶୁଣା ଡକୟାର୍ଡ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ, ଯାହା ଦର୍ଶାଏ ଯେ ଲୋଥାଲର ଲୋକମାନେ କୁଶଳୀ ବ୍ୟବସାୟୀ ଏବଂ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଥିଲେ । ଏହି ଡକୟାର୍ଡ ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକୁ ସହର ଏବଂ ସମୁଦ୍ର ମଧ୍ୟରେ ସାମଗ୍ରୀ ପରିବହନ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲା, ଯାହା ଲୋଥାଲକୁ ମେସୋପୋଟାମିଆ ଭଳି ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରିଥିଲା। ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଆବିଷ୍କାର ଯଥା ମୋହର, ମାଳି, କୁମ୍ଭାର ଏବଂ ମାନକ ଓଜନ ଦର୍ଶାଏ ଯେ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ କାରିଗରୀ ସୁସଂଗଠିତ ଥିଲା। ସହରରେ ସିଧା ରାସ୍ତା, ଦକ୍ଷ ଜଳ ନିଷ୍କାସନ, ଗୋଦାମ ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ର ଥିଲା । ଲୋଥାଲ ହରପ୍ପା ସଭ୍ୟତାର ଉନ୍ନତ ଯୋଜନା, ସାମୁଦ୍ରିକ ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଅତ୍ୟାଧୁନିକତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ ।
ଉତ୍ସ: ଉପିନ୍ଦର ସିଂ
ଚିତ୍ର କ୍ରେଡିଟ୍: Harappa.com

ନାନେଘାଟ ବାଣିଜ୍ୟ ମାର୍ଗ କୋଙ୍କଣ ଉପକୂଳକୁ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟ ମାଳଭୂମି ସହିତ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରାଚୀନ ଗିରିପଥ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଅତିକମରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୨ୟ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ସକ୍ରିୟ ହୋଇ ଏହା ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବଜାର ଏବଂ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ବନ୍ଦର ମଧ୍ୟରେ ମସଲା, କପା, ଶସ୍ୟ, ଧାତୁ ଏବଂ ଘୋଡା ଭଳି ସାମଗ୍ରୀର ପରିବହନକୁ ସକ୍ଷମ କରିଥିଲା । ସାତବାହନ ସମୟରେ ଏହି ମାର୍ଗ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଲାଭ କରିଥିଲା। ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଖୋଦିତ ପଥର ଟୋଲ୍ ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିବା ପାତ୍ର, ଯେଉଁଥିରେ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ଗିରିପଥ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ସମୟରେ ଦେୟ ଜମା କରୁଥିଲେ । ଏହା ବାଣିଜ୍ୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ରାଜସ୍ୱ ସଂଗ୍ରହର ଏକ ସଂଗଠିତ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଦର୍ଶାଏ | ନାନେଘାଟରେ ଥିବା ଅଭିଲେଖରେ ରାଜକୀୟ ଉପାଧି ଏବଂ ଦାନ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି, ଯାହା ବାଣିଜ୍ୟ, ଶାସନ ଏବଂ ଧର୍ମକୁ ଯୋଡ଼ିଛି।
ଉତ୍ସ: ଡି.ସି. ସରକାର, ଭାରତୀୟ ଇତିହାସ ଏବଂ ସଭ୍ୟତା ଉପରେ ନିର୍ମିତ ଶିଳାଲେଖ

କୌଟିଲ୍ୟ (ଚାଣକ୍ୟ)ଙ୍କ ସହ ଯୋଡ଼ାଯାଇଥିବା ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର ସମୃଦ୍ଧି ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ଶାସନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଏକ ପ୍ରାଥମିକ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ । ଏହା ସାମାଜିକ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ନୈତିକ ଜୀବନ ପାଇଁ ସମୃଦ୍ଧିକୁ ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଏ । ପୁସ୍ତକରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି ଯେ ସମୃଦ୍ଧି କୃଷି, ବ୍ୟାପାର, ଖଣି, ଉଦ୍ୟୋଗ ଏବଂ କର ମାଧ୍ୟମରେ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ଉଚିତ, ଯାହା ସଠିକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଅଧୀନ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ସଂଗଠିତ ବଜାର, ସଂଗଠନ-ଭିତ୍ତିକ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ସେତୁ, ଜଳସେଚନ, ବନ୍ଦର ଭଳି ଢାଞ୍ଚାଗତ ପୁଞ୍ଜିରେ ନିବେଶକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥାଏ । ସମୟ ସହିତ, ଏହା ଦୁର୍ନୀତି, ଠକେଇ, ସଞ୍ଚୟ ଏବଂ ଶୋଷଣକୁ ଅନ୍ୟାୟ ଭାବେ ଆଲୋଚନା କରେ । ଶାସକ କୃଷକ, ଶିଳ୍ପୀ, ବ୍ୟାପାରୀ ଏବଂ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କର ସୁରକ୍ଷାକାରୀ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣିତ, ଯାହା ଅର୍ଥନୀତିକ ନ୍ୟାୟ ଏବଂ ସାଧାରଣ କଳ୍ୟାଣକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ ।

ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପମ୍ପେଇ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ହେଉଛି ଏକ ଛୋଟ ହାତୀ ଦାନ୍ତ ମୂର୍ତ୍ତି(ପ୍ରାୟ ୧୦ ଇଞ୍ଚ ଉଚ୍ଚତା) ଯାହା ୧୯୩୦ ଦଶକରେ ପମ୍ପେଇ ଖନନ ସମୟରେ ଏକ ଧନୀ ରୋମାନ୍ ପରିବାରରେ ମିଳିଥିଲା । ଏହା ଅନ୍ୟ ଭାରତୀୟ କଳାକୃତି ସହିତ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଭାରତ ଏବଂ ରୋମାନ୍ ଜଗତ ମଧ୍ୟରେ ସକ୍ରିୟ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ସୂଚାଇଥାଏ। ଏହି ମୂର୍ତ୍ତିଟି ସାଞ୍ଚିର ଚିତ୍ର ସହିତ ସମାନ ଏବଂ ଖରୋଷ୍ଠୀ ଲିପିର ମୂଳରେ ଗୋଟିଏ ଅକ୍ଷର “ସି” ଖୋଦିତ ହୋଇଛି। ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ଏମ୍ .କେ. ଧବଲିକର ମତ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଏହା ଇଣ୍ଡୋ-ରୋମାନ୍ ବାଣିଜ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ସାତବାହନ ସମୟର ଏକ ସହରରେ ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇଥିଲା। ଆଜି, ଏହା ଇଟାଲୀର ନେପଲ୍ସ ସଂଗ୍ରହାଳୟରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଉଛି ।
ଉତ୍ସ: ସୁଦେଶ୍ନା ଗୁହା, A History of India Through 75 Objects

ସଂଘ ଗୁଡ଼ିକ ବଣିକ ଏବଂ କାରିଗରମାନଙ୍କର ସଙ୍ଗଠନ ଥିଲା, ଯେଉଁମାନେ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ବୃତ୍ତିଗତ ଆଚରଣକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ । ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଜାତକ ଭଳି ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଶ୍ରେଣୀ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା। ସେମାନେ ଗୁଣବତ୍ତା, ମୂଲ୍ୟ, ତାଲିମ ଏବଂ ନୈତିକ ମାନଦଣ୍ଡକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ । ସଂଘ ଗୁଡିକ ଋଣ, କଲ୍ୟାଣ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଅହମ୍ମଦାବାଦର ମହାଜନମାନେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବଣିକ ସଂଘ ଥିଲେ, ଯେଉଁମାନେ ବିବାଦର ସମାଧାନ କରୁଥିଲେ, ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିଲେ। ଆୟାଭୋଲ, ଯାହାକୁ ଆଇନ୍ନୁରୁଭର (ପାଞ୍ଚ ଶହ) ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ଭାରତର ସର୍ବବୃହତ୍ ବଣିକ ସଂଘ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ, ଯାହା ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଏବଂ ବିଦେଶୀ ବାଣିଜ୍ୟରେ ସକ୍ରିୟ ଥିଲା। ମିଳିତ ଭାବେ ସେମାନେ ଭାରତର ସାମୂହିକ ଉଦ୍ୟୋଗର ଦୃଢ଼ ପରମ୍ପରାକୁ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ।
ଉତ୍ସ: ଆଇଆଇଟି ଗାନ୍ଧୀନଗର – Guilds in Ancient India

ଆମେରିକାର ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଟାଟା ପରିବାର ବମ୍ବେରେ କପା ବ୍ୟବସାୟୀ ଭାବରେ ଉଠିଥିଲେ। ଅନେକ ସମସାମୟିକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଜାମସେଦଜୀ ଟାଟା ଲାଭକୁ ଶିଳ୍ପରେ ପୁନଃ ବିନିଯୋଗ କରିଥିଲେ। ସେ ୧୮୭୦ ଦଶକରେ କପା ମିଲ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଇସ୍ପାତ ଏବଂ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପର କଳ୍ପନା କରିଥିଲେ । ଯଦିଓ ୧୯୦୪ ମସିହାରେ ଜାମସେଦଜୀଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା, ତଥାପି ଟାଟା ଷ୍ଟିଲ ମାଧ୍ୟମରେ ସାର୍ ଦୋରାବଜୀ ଟାଟା ତାଙ୍କ ସ୍ୱପ୍ନକୁ ସାକାର କରିଥିଲେ। ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ ସନ୍ଦେହ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ଆଡକୁ ଗଲା, ଯେତେବେଳେ ଟାଟା ଇସ୍ପାତ ଏବଂ ରେଳ, ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରୟାସ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରମାଣିତ ହେଲା ।

ମୋଗଲ ଶକ୍ତି ହ୍ରାସ ପାଇବା ପରେ ବାଣିଜ୍ୟ ସୁରଟରୁ ବମ୍ବେ (ମୁମ୍ବାଇ)କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିଲା। ଫୋର୍ବସ ଆଣ୍ଡ କୋ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ବ୍ରିଟିଶ ସଂସ୍ଥା ଥିଲା । ଜାମଶେଦଜୀ ଜୀଜାଭୋୟ, ପ୍ରେମଚାନ୍ଦ ରାୟଚାନ୍ଦ ଏବଂ ଇହୁଦୀ ସାସନ୍ସଙ୍କ ପରି ଭାରତର ବଣିକ ରାଜକୁମାରମାନେ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲେ । ଚୀନ୍ ସହିତ ଅଫିମ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ କପା ବୃଦ୍ଧି ବମ୍ବେକୁ ସହଜ ଅର୍ଥର ବନ୍ୟା ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କଲା | ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଏକ ପ୍ରକୋପରେ ପରିଣତ ହେଲା । ଅନେକ କମ୍ପାନୀ ଜମି ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଲାଇସେନ୍ସ ପାଇଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କର ସେୟାର ମୂଲ୍ୟ ଚମତ୍କାର ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା । ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡିକ ଏହି ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନଙ୍କ ଅଂଶଧନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଟଙ୍କା ଋଣ ଦେଇଥିଲେ |
ତଥାପି, ଆମେରିକାର ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ଶେଷ ହେବା ପରେ କପା ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଲା । ଏହାଦ୍ୱାରା ସଙ୍କଟ ଦେଖାଦେଇଥିଲା, ସେୟାର ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ଏବଂ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡିକ ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିଲା। ସାସୁନ୍ ବ୍ୟତୀତ ଅଧିକାଂଶ ବର୍ତ୍ତମାନର ବ୍ୟବସାୟୀ ସେମାନଙ୍କର ଭାଗ୍ୟ ହରାଇଲେ । ସଙ୍କଟ ପରେ ଟାଟା, ୱାଡିଆ, ବିର୍ଲା, ଗୋଦ୍ରେଜ, ମଫତଲାଲ ଇତ୍ୟାଦି ନୂତନ ବ୍ୟବସାୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା ।
ଉଇକିମିଡ଼ିଆ ଚିତ୍ରରେ ୧୮୬୫ ମସିହାରୁ ଲଣ୍ଡନର ଏକ ଖବରକାଗଜରେ ବମ୍ବେ ସେୟାର ବଜାରର ଚିତ୍ର ଦେଖାଯାଇଛି ।

ଦ୍ୱାରକାନାଥ ଟାଗୋର ରାଜମୋହନ ରାୟଙ୍କ ବ୍ରହ୍ମ ସମାଜର ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଥିଲେ। ସେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଯିଏକି ଏକ ବ୍ରିଟିଶ ଫାର୍ମ (କାର୍, ଟାଗୋର ଆଣ୍ଡ କୋ) ରେ ସମାନ ଭାବରେ ଅଂଶୀଦାର ହୋଇଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ଭାରତୀୟମାନେ ‘ବାନିଆ’ ନାମକ ମଧ୍ୟ-ପରିଚାଳକ ଭୂମିକାରେ ସୀମିତ ଥିଲେ। ସେ ଏବଂ ମୋତିଲାଲ ସିଲ୍ ଅନେକ ବ୍ୟବସାୟକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲେ । ଖରାପ ପରିଚାଳନା ଏବଂ କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା ହେତୁ ୧୮୪୦ ଦଶକରେ ଏକ ପତନ ଘଟିଥିଲା । ଏହି ବିଫଳତା ଦେଶୀ ବ୍ୟବସାୟୀ ପରିବାରକୁ ଶିଳ୍ପ ଉଦ୍ୟମରୁ ଦୂରେଇ ରଖିଲା | ନିର୍ଭୀକ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଚନ୍ଦ୍ର ରାୟ (ବେଙ୍ଗଲ କେମିକାଲ୍ସ) ଦଶନ୍ଧି ପରେ ବଙ୍ଗାଳୀ ଉଦ୍ୟୋଗୀଙ୍କୁ ପୁନର୍ଜୀବିତ କରିଥିଲେ। ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ଟାଗୋର ଦ୍ୱାରକାନାଥଙ୍କ ନାତି ଥିଲେ। ସେ ତାଙ୍କ ଲେଖାରେ ତାଙ୍କ ବିଷୟରେ କ୍ୱଚିତ୍ ଉଲ୍ଲେଖ କରନ୍ତି । ସେ ବୋଧହୁଏ ତାଙ୍କର ମାର୍ମରିକତା ଓ ଧୂସର ନୀତି ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥଗିତ ହୋଇଯାଇଥିଲେ!
ଉଇକିମିଡ଼ିଆ ଚିତ୍ରରେ ୧୮୪୦ ମସିହାରେ ଦ୍ୱାରକାନାଥ ଟାଗୋରଙ୍କ ଏଫ୍ ବି କାର୍ପେଣ୍ଟରଙ୍କ ତୈଳ ଚିତ୍ର ଦର୍ଶାଯାଇଛି

ଭାରତୀୟ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିଷୟରେ ମତଭେଦ କରିଥିଲେ। ସେମାନେ ଅନ୍ୟାୟ ନିୟମାବଳୀକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଶାସନ ରାଜ ପ୍ରତି ବିଶ୍ୱସ୍ତତା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ଏପରିକି ଜେ ଏନ ଟାଟା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଇଂରାଜୀ ଶାସନ ଦ୍ୱାରା ପାର୍ସୀମାନେ ଯେକୌଣସି ଶ୍ରେଣୀ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଲାଭବାନ ହୋଇଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଜାତୀୟତାବାଦ ଧୀରେ ଧୀରେ ମୂଳୋତ୍ପାଟନ କଲା । ଟାଟାମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ବୃହତ୍ କପା ମିଲକୁ ‘ଏମ୍ପ୍ରେସ୍ ମିଲ୍ସ’ ବୋଲି ଡାକିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଦ୍ୱିତୀୟଟିର ନାମ ‘ସ୍ୱଦେଶୀ ମିଲ୍ସ’ ରଖାଯାଇଥିଲା। ଗୋଦରେଜ, ବିର୍ଲା, ବଜାଜ, କିର୍ଲୋସ୍କର, ୱାଲଚାନ୍ଦ ଭଳି ଅନେକ ନୂତନ ବ୍ୟବସାୟ ସଂସ୍ଥା ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରୁ ପ୍ରେରଣା ପାଇଥିଲେ । ଏକ ଭାବନା ଥିଲା ଯେ ଏକ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ବ୍ୟାଙ୍କ ଭାରତୀୟ ବ୍ୟବସାୟକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ। ଆର୍ଯ୍ୟ ସମାଜ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଲାଲା ଲାଜପତ ରାୟ ଏବଂ ହରକିଶନ ଲାଲ ୧୮୯୪ ମସିହାରେ ପଞ୍ଜାବ ନ୍ୟାସନାଲ ବ୍ୟାଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହା ଏକ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଥିଲା ଯାହାର କୌଣସି ଗୋଟିଏ ପରିବାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ନଥିଲା । ଏହି ପରୀକ୍ଷଣ ସଂକ୍ରାମକ ପ୍ରମାଣିତ ହେଲା । ୨୦ ତମ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାରତୀୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅନୁସରଣ କରିଥିଲେ |

ଭାରତରେ ଏକ ଦୀର୍ଘ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ଯାତ୍ରା ପରମ୍ପରା ରହିଛି । ଔପନିବେଶିକ ସମୟରେ, ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ । ତଥାପି ବମ୍ବେର ମାଜଗାଓଁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ କାଠ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକ ମଜଭୁତ ଭାସାଇ ଏବଂ ମାଲାବାର କାଠ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା ଯାହା ଇଂରାଜୀ ଓକ୍ ଜାହାଜ ପରି ଭଲ ଥିଲା | କିନ୍ତୁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଭାରତୀୟ ବଣିକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଦୟାରେ ରଖିବା ପାଇଁ ଯଥାର୍ଥ କିମ୍ବା ଖରାପ ଉପାୟ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ। ଜେ ଏନ ଟାଟା ଏକ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ କମ୍ପାନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାର ପ୍ରୟାସରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ | ଚେନ୍ନାଇ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଭି ଓ ଚିଦାମ୍ବରମ୍ ପିଲ୍ଲାଇଙ୍କ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ କମ୍ପାନୀକୁ ନିର୍ଦ୍ଦୟ ଭାବରେ ଧ୍ୱଂସ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ୱାଲଚାନ୍ଦ ହୀରାଚାନ୍ଦ ଏକ ସିପିଂ କମ୍ପାନୀ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେ ସିନ୍ଧିଆ ରାଜ ପରିବାରରୁ ଏକ ପୁରୁଣା ଜାହାଜ କିଣିଥିଲେ (ଏହିପରି କମ୍ପାନୀର ନାମ)। ବ୍ରିଟିଶମାନେ ସେମାନଙ୍କର କୌଶଳ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ୱାଲଚାନ୍ଦ ସ୍ଥିର ରହିଥିଲେ। ଏହା ପରେ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ୱାଲଚାନ୍ଦଙ୍କ ସହ ଏକ ଚୁକ୍ତିନାମା କରିଥିଲେ। ସିନ୍ଧିଆ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ଅସୁରକ୍ଷିତ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଥିଲା । ଏକ କୃତଜ୍ଞ ଗଣତନ୍ତ୍ର ତାଙ୍କ ଅବଦାନକୁ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲା ।

ଧୀରୁଭାଇ ଅମ୍ବାନୀ ଆଡେନରେ ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପ ଆଟେଣ୍ଡାଣ୍ଟ ଭାବରେ ନିଜର କ୍ୟାରିୟର ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ସେ ଲକ୍ଷ୍ୟ କଲେ ଯେ ସ୍ଥାନୀୟ ରୂପା ମୁଦ୍ରାରେ ସେମାନଙ୍କର ମୂଳ ମୂଲ୍ୟଠାରୁ ଅଧିକ ରୂପା ଅଛି । ସେଗୁଡ଼ିକୁ କିଣି ତରଳାଇ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଲାଭ କରିଥିଲେ । ଏହି ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଉଦ୍ୟମ ତାଙ୍କର ତୀକ୍ଷ୍ଣ ବ୍ୟବସାୟ ପ୍ରବୃତ୍ତିକୁ ପ୍ରକାଶ କଲା | ପରେ ସେ ରିଲାଏନ୍ସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ, ଭାରତରେ ଅଂଶଧନକୁ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ କରିଥିଲେ, ବୟନଶିଳ୍ପର ବିସ୍ତାର କରିଥିଲେ ଏବଂ ଜାମନଗରରେ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ୍ ତୈଳ ବିଶୋଧନାଗାର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ପୁଅମାନେ ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି, ଖୁଚୁରା ଏବଂ ଭିତ୍ତିଭୂମିରେ ବିବିଧ କରିଥିଲେ ।
ଉତ୍ସ: ଟୁ ବିଗ୍ ଫର୍ ଇଣ୍ଡିଆ, ଦି ଇକୋନୋମିଷ୍ଟ, ୨୦୧୧